Dofinansowania CEF – dosłownie łączą Europę

Jak zapewnia Portal Funduszy Europejskich – funduszeeuropejskie.gov.pl, wspomniany CEF ma być centralnie zarządzanym przez Komisję funduszem dedykowanym wsparciu projektów na Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T. Zastąpi on dotychczasowe źródło finansowania, jakim jest Fundusz TEN-T.

Do Instrumentu Łącząc Europę należeć będą konkursy na podstawie Programu Rocznego (Annual Programme - AP) oraz Programu Wieloletniego (Multiannual Programme – MAP). Podstawowe różnice pomiędzy ww. programami dotyczą zakresu wsparcia, długości trwania projektów oraz wysokości dostępnych środków. Priorytety dla poszczególnych programów określa Rozporządzenie Delegowane Komisji nr 275/2014 z dnia 7 stycznia 2014 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1316/2013.

Komisja Europejska ma do wydania w ramach Programu Wieloletniego 2014-2020 całkiem sporą pulę środków, bo między blisko 11 a 14 mld EUR. Z kolei w ciągu trwania Programu Rocznego Komisja będzie zagospodarowywać 2,3 - 3,96 mld EUR (w tym 1,3 - 2,4 mld EUR zostanie przeznaczone na instrumenty finansowe, np. obligacje projektowe). Portal informuje, że „maksymalny okres realizacji projektów w ramach tego programu został ustalony na 3 lata. Dodatkowo 11,3 mld EUR (przesunięte z Funduszu Spójności) zostaną rozdysponowane na podstawie specjalnych konkursów w ramach Programu Wieloletniego. Konkursy te będą podlegać odmiennym zasadom niż konkursy w ramach „puli ogólnej” CEF i skierowane będą do konkretnych beneficjentów oraz na określone, wcześniej zidentyfikowane wraz z Państwami Członkowskimi, projekty”.

Żeby propozycja mogła liczyć na dofinansowanie, musi cieszyć się akceptacją Państwa Członkowskiego, której zasady nie są jeszcze sprecyzowane, lecz zostaną ustalone i opublikowane na przełomie III i IV kwartału tego roku. Zgłoszenia, weryfikacja i wyniki będą objęte zasadami konkursowymi – konkursy organizuje Komisja Europejska dla podmiotów ze wszystkich Państw Członkowskich UE.
Według portalu, „procedura wnioskowania o środki CEF rozpoczyna się od momentu opublikowania przez KE Zaproszeń do składania wniosków, które określają zasady aplikowania oraz szczegółowo opisują priorytety wsparcia. W okresie po publikacji Zaproszeń a przed terminem składania wniosków do KE organizowany jest w Brukseli dzień informacyjny (Info Day), podczas którego prezentowane są wszystkie najważniejsze informacje związane z konkursami.

Po złożeniu wniosków aplikacyjnych przechodzą one dwustopniową ocenę. W ramach pierwszego etapu oceny weryfikowane są przez ekspertów zewnętrznych zaproszonych przez KE. Należy podkreślić, że jest to bardzo istotna część procedury. Zgodnie z zasadami konkursów w przypadku otrzymania oceny niższej niż 3 w którymś z ocenianych kryteriów (skala 0-5) projekt nie będzie rekomendowany do wsparcia przez ekspertów i nie otrzyma wsparcia z CEF. Kolejnym etapem jest ocena z punktu widzenia celów UE przeprowadzana przez służby KE. Na podstawie ww. ocen przygotowywana jest lista projektów, które otrzymają wsparcie środków UE.

Szczegółowe zasady wnioskowania i oceny projektów zostaną określone w Zaproszeniu do składania wniosków oraz Przewodniku dla Wnioskodawców. W chwili obecnej są one przygotowywane przez KE.
Po przyznaniu dofinansowania Agencja Wykonawcza ds. Innowacji i Sieci (INEA) negocjuje z beneficjentami ostateczne zapisy Grant Agreement, które określa zakres, harmonogram, koszty i zasady realizacji projektu. Grant Agreement będzie zawierane pomiędzy Beneficjentem a Agencją INEA.
Państwo Członkowskie zobowiązane jest do monitorowania procesu wdrażania projektów. W związku z powyższym beneficjent zostanie zobowiązany przez stronę polską do wypełniania konkretnych wymogów i stosowania odpowiednich zasad realizacji projektów”.

Terminy związane z pierwszym konkursem CEF, jaki będzie ogłoszony we wrześniu, wyglądają następująco:
KE planuje we wrześniu br. ogłosić nabór wniosków w ramach pierwszego konkursu CEF. Planowany harmonogram konkursu przedstawia się następująco: publikacja zaproszeń do składania wniosków – początek września, Info Day - 10 października 2014 r., termin składania wniosków - koniec lutego 2015 r., ocena wniosków - marzec – maj 2015 r., przyjęcie listy projektów do dofinansowania - lipiec 2015 r., a podpisanie indywidualnych Grant Agreements – zaplanowano na październik – grudzień 2015 r.
Program Wieloletni będzie obejmował ok. 7 mld EUR (kwota nie obejmuje 4 mld EUR przeniesionych z Funduszu Spójności, które zostaną przyznane w osobnej procedurze), które Komisja Europejska chce skierować na ustalone już priorytety:
- Projekty Należące Do Korytarzy Sieci Bazowej (Określone W Załączniku I Do Rozporządzenia 1316/2013) - 5,5 mld EUR
- Pozostałe odcinki sieci bazowej (określone w załączniku I do Rozporządzenia 1316/2013) - 250 mln EUR
- SESAR – 300 mln EUR
- MOS – 250 mln EUR
- ERTMS - 200 mln EUR
- Wdrożenie nowych technologii i innowacyjność – 160 mln EUR
- Bezpieczna infrastruktura – 90 mln EUR
- ITS – 70 mln EUR
- Połączenia oraz rozwój platform multimodalnych – 55 mln EUR
- Działania dot. infrastruktury w węzłach sieci bazowej (w tym miejskich) – 50 mln EUR
- Interoperacyjność kolei - 50 mln EUR
- RIS – 25 mln EUR

Natomiast realizacja Programu Rocznego przyniesie beneficjentom ok. 930 mln EUR, skierowanych przez Komisję na następujące priorytety:
- Kolej, Żegluga Śródlądowa Oraz Drogi Sieci Bazowej, Połączenia Portów Morskich, Śródlądowych I Lotniczych Oraz Rozwój Portów – 475 mln EUR
- Projekty na sieci kompleksowej (kolej, żegluga śródlądowa, drogi, porty morskie i śródlądowe) – 250 mln EUR
- Aplikacje telepatyczne – 55 mln EUR
- Projekty dot. połączenia sieci TEN-T z infrastrukturą państw sąsiadujących – 40 mln EUR
- Usługi transportu towarowego – 25 mln EUR
- Działania dot. infrastruktury w węzłach sieci bazowej (w tym miejskich) – 25 mln EUR
- Wdrożenie nowych technologii i innowacyjność – 20 mln EUR
- Działania dot. zmniejszenia hałasu powodowanego przez transport towarowy – 20 mln EUR
- Działanie dot. ułatwienia dostępu do infrastruktury transportowej osobom niepełnosprawnym – 10 mln EUR
- Połączenia oraz rozwój platform multimodalnych – 10 mln EUR.

Portal szerzej wyjaśnia także podstawy prawne wsparcia ze środków CEF – wyjaśnia m.in. czym jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1316/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające instrument „Łącząc Europę” (dokument określa podstawowe zasady, cele i zakres wsparcia projektów ze środków CEF. Jednym z kluczowych zapisów dla identyfikacji, czy projekt kwalifikuje się do wsparcia, jest art. 7 wskazujący, że jedynie działania przyczyniające się do realizacji projektów będącym przedmiotem wspólnego zainteresowania w ramach sieci TEN-T mogą otrzymać wsparcie w postaci unijnej pomocy finansowej), jak również Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1315/2014 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej (które określa m.in. definicję projektu stanowiącego przedmiot wspólnego zainteresowania, zakres oraz docelowe parametry sieci TEN-T. Zgodnie z przepisami ww. rozporządzeń projekt kwalifikujący się do wsparcia w ramach CEF musi dotyczyć sieci kompleksowej lub bazowej TEN-T, określonej w Rozporządzeniu 1315/2013 oraz przyczyniać się do osiągnięcia określonych celów).

Potencjalni beneficjenci, którzy chcieliby skorzystać z możliwości ubiegania się o dofinansowanie ze środków CEF mogą szukać informacji na stronach Agencji INEA oraz Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju. Portal Funduszy Europejskich zachęca też do kontaktu w sprawie Instrumentu CEF za pośrednictwem poczty elektronicznej: [email protected], [email protected], [email protected], [email protected] i telefonów: 22 273 83 43; 22 273 83 44; 22 273 83 46 lub 22 273 77 36.

(o-GOK, za: funduszeeuropejskie.gov.pl)