Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Jak pomóc osobie z anoreksją?

abcZdrowie.pl
by David, Bergin, Emmett and Elliott / CC BY 2.0 (flickr)
Podejrzewasz, że bliska ci osoba cierpi na anoreksję? Zobacz, po czym poznać problem i jak pomóc osobie doświadczającej zaburzeń odżywiania.

Anoreksja, czyli jadłowstręt psychiczny, należy do najczęstszych zaburzeń odżywiania. Termin ten pochodzi od greckich słów an, czyli „brak”, i orexis, czyli „apetyt”. Chociaż schorzenie niemalże 10-krotnie częściej występuje wśród dziewcząt i kobiet – najczęściej między 14 a 18 rokiem życia – w ostatnim czasie coraz powszechniejsze staje się także u mężczyzn. O objawach, przyczynach i pomocy w przypadku anoreksji opowiada dietetyk i ekspert w dziedzinie zaburzeń odżywiania, Agata Jarnuszewska.

Jakie objawy świadczą o anoreksji?

Pacjent cierpiący na anoreksję chce redukować swoją masę ciała do coraz mniejszych wartości. W związku z tym ciągle ogranicza ilość i częstość przyjmowanych posiłków, unika tuczących pokarmów o wysokiej kaloryczności. Stosuje wyczerpujące ćwiczenia fizyczne, przyjmuje środki zmniejszające łaknienie, doprowadza do wymiotów, stosuje środki przeczyszczające lub moczopędne. Takiemu postępowaniu towarzyszy zaburzony obraz własnego ciała oraz lęk przed przybraniem na wadze. Nierzadko pojawiają się zaburzenia hormonalne z zakresu tzw. osi podwzgórze–przysadka–nadnercza i gonad, co u kobiet prowadzi do braku miesiączki lub zatrzymania miesiączkowania, a u mężczyzn do zaburzeń potencji i libido. Inne zaburzenia hormonalne, które mogą wystąpić, to m.in. nieprawidłowe stężenia hormonów tarczycy, hormonu wzrostu i insuliny. Zaburzeniom hormonalnym z kolei może towarzyszyć wiele innych zaburzeń somatycznych oraz zaburzenia wodno-elektrolitowe i metaboliczne, między innymi objawy wyniszczenia organizmu, zaniki mięśniowe, obrzęki, bladość, suchość i łuszczenie się skóry, obniżenie temperatury ciała, wypadnie włosów, pojawienie się na ciele charakterystycznego owłosienia w postaci meszku – lanugo, obniżenie ciśnienia krwi, zmniejszenie częstotliwości akcji serca, zaburzenia rytmu serca, omdlenia, bóle i zawroty głowy, zaparcia, wzdęcia, stany zapalne błony śluzowej żołądka, niedokrwistość, a także obrzęk ślinianek oraz próchnica zębów, które są wynikiem nasilonych wymiotów. Anoreksji towarzyszą także objawy zaburzeń psychicznych, takie jak obniżenie nastroju, zmniejszenie radości życia, poczucie braku sensu życia, myśli samobójcze, napięcie, lęk, drażliwość, zaburzenia snu, objawy myślenia obsesyjnego i zachowań kompulsywnych.

Po czym poznać, że dążenie do szczupłej sylwetki przeradza się w chorobę?

Anoreksja zwykle zaczyna się od chęci „zrzucenia kilku kilogramów”. Początkowe sukcesy w odchudzaniu dają poczucie kontroli nad własnym ciałem, własnym życiem, poprawiają nastrój i motywują do dalszego ograniczania spożywanego pokarmu. Pacjenci nie dostrzegają okresu, kiedy utrzymując kontrolę nad sposobami ograniczania odżywiania się, zaczynają równocześnie tracić całościową kontrolę nad własnym życiem. Zaczynają się kształtować u nich mechanizmy uzależnienia i pacjenci całe swoje życie zaczynają organizować wokół odżywiania się. Przyswajają wiele informacji na ten temat, czytają poradniki, książki, oglądają programy telewizyjne o zdrowym stylu życia i odżywiania się, a czasami chętnie nawet gotują dla innych, ale sami nie spożywają tych posiłków. Mają poczucie, że postępują właściwie. Liczą kalorie zawarte w przyjmowanych posiłkach, unikają pokarmów wysokokalorycznych, ograniczają spożywanie przede wszystkim tłuszczów, węglowodanów, znacznie poniżej przyjętych norm.

Czy rodzina jest w stanie rozpoznać pierwsze objawy anoreksji?

Najbliżsi pacjentów w początkowym okresie nie zauważają rozwijających się zaburzeń jedzenia i tak jak oni są przekonani, że jest to właściwe. Z czasem, kiedy rodziny pacjentów dostrzegają już problem, pacjenci zaczynają ukrywać, że ograniczają jedzenie. Mogą nawet twierdzić, że spożywają posiłki samotnie, a w rzeczywistości wyrzucają jedzenie.

Jakie czynniki wpływać mogą na rozwój choroby?

Przyczyny i mechanizmy powstawania zaburzeń odżywiania powinno się rozpatrywać indywidualnie dla każdej chorującej osoby. Terapeuta powinien zwrócić uwagę na szereg różnych czynników biologicznych, psychologicznych, osobowościowych, społecznych, środowiskowych i kulturowych pacjenta, które mogą wpływać na początek i rozwój oraz przebieg tych zaburzeń. Wydaje się, że największy wpływ na powstawanie zaburzeń odżywiania ma idealizowanie chudej sylwetki w środkach masowego przekazu. Osobowościowe czynniki, takie jak dominacja negatywnych emocji oraz perfekcjonizm, również przyczyniają się do powstania zaburzeń odżywiania głównie poprzez zwiększenie podatności na dążenie do ideału chudego ciała lub poprzez wpływanie na wybór środowiska rówieśniczego. Coraz więcej doniesień naukowych wskazuje również niewłaściwe relacje rodzinne jako czynnik w powstawaniu zaburzeń odżywiania. Rodzice i opiekunowie często mają silne poczucie winy i zbyt angażują się w życie swojego chorego dziecka, a przez to niejako wspomagają zaburzenie.

Na czym polega terapia anoreksji?

Kwestią istotną w leczeniu anoreksji jest podjęcie współpracy z zespołem specjalistów, w tym psychiatrą, internistą, psychoterapeutą oraz wykwalifikowanym w leczeniu zaburzeń odżywiania dietetykiem. Dieta powinna być dostosowana do stanu organizmu, ewentualnych powikłań wyniszczenia anorektycznego, w tym również do zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego. Codzienny sposób żywienia powinien być urozmaicony i przede wszystkim dostarczać wszystkich potrzebnych składników do odbudowy organizmu. Według postępowania żywieniowego w leczeniu anoreksji, jeśli pacjent przed rozpoczęciem leczenia głodował, terapię żywieniową rozpoczyna się od diety płynnej, niskotłuszczowej i bezlaktozowej. Podaż energii powinna wynosić około 500 kcal i powinna być zwiększana co 2 tygodnie o około 200 kcal. Zaleca się wprowadzenie lub wzbogacenie posiłków stopniowo, w większości przypadków prowadząc do osiągnięcia docelowej podaży energii na poziomie 2000–3000 kcal na dobę i przyrostu masy ciała 0,2–1 kg tygodniowo.

W jaki sposób można pomóc bliskiej osobie cierpiącej na zaburzenia odżywiania?

Rodzinie i przyjaciołom pacjentów trudno zauważyć pierwsze objawy anoreksji. Dostrzegana jest ona dopiero przy znacznym już wyniszczeniu organizmu i powtarzających się odmowach spożywania wspólnych posiłków. Jednak nawet wtedy rodzina często ma wątpliwości, czy taki stan już wymaga profesjonalnej pomocy. Nawet w przypadku pojawienia się pierwszych niepokojących myśli dotyczących zdrowia danej osoby warto motywować ją do konsultacji psychologicznej. Osoby zajmujące się profesjonalnie leczeniem zaburzeń odżywiania przeprowadzą pełną diagnozę i w przypadku rozpoznania anoreksji – zaproponują odpowiednie leczenie.

Wsparcie redakcyjne od:

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Te produkty powodują cukrzycę u Polaków

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gdansk.naszemiasto.pl Nasze Miasto