Nowe Miasto - najbardziej uprzemysłowiona dzielnica Poznania

W jego granicach znalazły się m.in. Antoninek, Kobylepole, Minikowo, Krzesiny, Spławie i Żegrze. A jeszcze w 1939 roku na prawym brzegu Warty – w granicach miasta - znajdowały się tylko trzy osiedla: Główna, Rataje i Mała Starołęka. Po ponad 20 latach Nowe Miasto było już jedną z najbardziej uprzemysłowionych dzielnic Poznania, gdzie powstało wiele nowych zakładów pracy.

Były to m.in.:

- Poznańska Fabryka Maszyn Żniwnych. Zrealizowana została w ramach Planu Sześcioletniego na polach pomiędzy Ratajami a Starołęką w latach 1952-54. Pierwsze produkty z fabryki wyszły pod koniec roku 1953 – było to 15 snopowiązałek ciągnikowych (rok później wykonano ich 1361). Od początku produkowano głównie maszyny do zbioru zbóż i zielonek, z czasem doskonaląc rozwiązania technologiczne.

- Poznańska Fabryka Łożysk Tocznych. Budowę fabryki na Głównej, przy ul. Krańcowej, rozpoczęto w 1957 roku. Produkcję łożysk wałeczkowych: stożkowych, walcowych jednorzędowych i wielorzędowych oraz baryłkowych rozpoczęto 4 lata później.

- Poznańskie Zakłady Elektrochemiczne Centra. Początkowa fabryka znajdowała się na Chwaliszewie, a później na Grochowych Łąkach. W 1951 roku fabrykę akumulatorów uruchomiono przy ul. Fortecznej na Starołęce. W 1963 roku pobudowano nowe budynki przy ul. Św. Michała, a w latach 1959-65 przy ul. Gdyńskiej powstał jeszcze jeden nowy obiekt.

Rozbudowano ponadto Zakłady Metalurgiczne Pomet na Głównej, Poznańskie Zakłady Opon Samochodowych Stomil na Starołęce, Poznańskie Zakłady Koncentratów Spożywczych, Poznańską Fabrykę Kosmetyków Lechię oraz Hutę Szkła w Antoninku.

Rozwój komunikacji...

Rozwój przemysłu wymusił szereg inwestycji. Ludziom mieszkającym i pracującym na prawym brzegu rzeki trzeba było zapewnić zwłaszcza dogodną komunikację. Po wojnie autobus dojeżdzał do Głównej i zaledwie kilka razy dziennie do Starołęki. Tramwaj zaś kończył swoją trasę na Śródce.

Głos Wielkopolski informował: "Dzisiaj środki komunikacji miejskiej dowożą ludzi do wszystkich rejonów Nowego Miasta. Autobusy nie kursują już po kocich łbach, a wyłącznie niemal asfaltowo-betonowymi arteriami. Nowe linie tramwajowe doprowadzono do Rataj, Starołęki, Zawad i Osiedla Warszawskiego. Wprawdzie komunikacja nie jest tu jeszcze na medal, bo w autobusach i tramwajach panuje tłok, zwłaszcza w godzinach szczytu, a autobusy kończą zbyt wcześnie swoje kursy – ale zawsze to lepsze i znośniejsze od pieszych spacerów z konieczności."

...oraz obiektów użyteczności publicznej

W dzielnicy powstało 12 nowych dużych szkół (wcześniej dzieci uczyły się w małach kilkuizbowych budynkach) oraz dwa technika: chemiczne i samochodowe. Prawie na każdym osiedlu znajdowała się placówka służby zdrowia.

Liczba placówek handlowych była rozbudowana bardziej niż w innych rejonach miasta. Niestety mieściły się one w małych lokalach, a większych brakowało. Sytuację próbowano ratować doraźnymi remontami, które niewiele zmieniały, a prymitywnie urządzone sklepy w niczym nie przypominały handlu w śródmieściu. Jedynie na Komandorii pamiętano o domu handlowym.

Brakowało również kanalizacji i wody – nie było jeszcze oczyszczalni i kolektora. Nie wszystkie ulice były oświetlone, a chodniki były w nienajlepszym stanie. Ale już wkrótce wszystko miało się zmienić. "Ta uprzemysłowiona dzielnica, w której także rozwija się siedziba Politechniki Poznańskiej, przestała być Kopciuszkiem Poznania. A w niedalekiej przyszłości właśnie tu powstanie nowoczesne osiedle mieszkaniowe – Rataje, miasto w mieście" - pisał Głos.

Grunwald dwie dekady po wyzwoleniu 20 lat od zakończenia wojny peryferyjne dzielnice Poznania od centrum miasta dzielił jeszcze głęboki dystans. O Fabianowie, Junikowie i Ławicy zapomniał m.in. handel.

Powojenna historia Dębca i Świerczewa W roku 1945 na Dębcu i Świerczewie dominowały nieużytki rolne. 20 lat później tereny ciągnące się w kierunku Dębiny i Lubonia zamieszkiwało już ponad 12 tysięcy osób.