Przez zamek w hymnie

Kiedy w 1253 r. na zachodnim brzegu Warty lokowano lewobrzeżny Poznań, książę Przemysł I na wzniesieniu pobudował wieżę mieszkalną. Jego syn Przemysł II, król Polski, rozpoczął przed 1290 r. budowę zamku godnego władcy państwa. Historycy uważają zamek Przemysła II za najstarszą ufortyfikowaną rezydencję królewską, a w czasach Kazimierza Wielkiego była największą budowlą świecką w naszym kraju ( jedna z sal mogła pomieścić około 2 tys. osób ! ). Później, kiedy królowie rezydowali w Krakowie i Warszawie, zamek poznański był ich siedzibą w czasie wizyt w Poznaniu. Po pożarze w 1536 r. poznańskie castrum odbudowano w formach renesansowych.

Muzeum w kuchni

Znacznych zniszczeń doznał zamek w dobie potopu szwedzkiego i wojny północnej. W 1716 r. zamek po raz pierwszy w swej historii został zdobyty szturmem przez konfederatów tarnogrodzkich. Od tego czasu począł popadać w ruinę. W 1783 r. Kazimierz Raczyński – starosta generalny wielkopolski, a zarazem przewodniczący Komisji Dobrego Porządku – na zachowanych murach wzniósł budynek archiwum. W okresie zaborów Prusacy rozebrali zrujnowaną część zamku i zbudowali piętrową oficynę. Zabudowania zamkowe miały służyć pruskiej Rejencji, później Sądowi Apelacyjnemu a od 1885 r. Archiwum Państwowemu. Funkcję tę zamek pełnił także w odrodzonej Rzeczypospolitej. W 1945 r. zabudowania zamkowe zostały zniszczone. Po wojnie odbudowano jedynie gmach Raczyńskiego, zaś na resztkach wieży mieszkalnej budynek zwany opacznie Kuchnią Królewską. To w tych budynkach mieści się Muzeum Sztuk Użytkowych.

Weseliska w Zamku

Pierwszym wydarzeniem – obrosłym do dzisiaj legendą – była nienaturalna śmierć księżnej Ludgardy, żony Przemysła II w 1283 r. W murach tych gościło wielu polskich władców, m. in. Władysław Łokietek, królowa Jadwiga, Zygmunt Stary, Henryk Walezy, Zygmunt III Waza, Jan Kazimierz. Jednak najczęściej w zamku poznańskim przebywali Kazimierz Wielki i Władysław Jagiełło (aż 36 razy! ). W 1493 r. niemal rok mieszkał tutaj Jan Olbracht, podejmując poselstwa Republiki Weneckiej, Porty Otomańskiej i Tatarów, a 22 maja przed jego obliczem złożył hołd wielki mistrz krzyżacki Hans von Tieffen. Przebywali tu także władcy z innych państw, m. in. król czeski Jan Luksemburski, który w 1337 r. zawarł z Kazimierzem Wielkim traktat pokojowy.

W zamku odbywały się także wesela, m. in. Kazimierza Wielkiego z księżniczką Adelajdą, jego córki Elżbiety z księciem pomorskim Bogusławem V, Marii – siostrzenicy Władysława Jagiełły – z księciem słupskim Bogusławem IX , Jadwigi – córki Kazimierza Jagiellończyka – z margrabią bawarskim Jerzym Wittelsbachem . W latach 1398 – 1400 burgrabią zamkowym był Przecław Słota, autor wiersza o zachowaniu przy stole, najstarszego świeckiego wiersza napisanego po polsku, o czym uczymy się w szkole.

Z późniejszych wydarzeń historycznych wymienić należy naradę wojenną, w czasach potopu, Jana Kazimierza z hetmanem Czarnieckim i dowódcami wojsk polskich.To właśnie ten fakt zadecydował, że Poznań znalazł się w tekście polskiego hymnu narodowego, którego autor Józef Wybicki jako młody prawnik w 1765 r. pracował w poznańskim zamku.