Problem ukryty w nosie. Uczucie zatkania, trudności w oddychaniem to mogą być... polipy. Ma je milion Polaków i właśnie mogą się leczyć

Polipy nosowe to wzrosty w nosie i zatokach przynosowych, znane medycznie jako przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z polipami nosa (PZZPzPN). Te niekancerogenne zmiany wyglądają jak narośle w kształcie kropli wody lub winogron. Choć są łagodne, stanowią poważną uciążliwość. Nie tylko utrudniają oddychanie, ale również znacząco obniżają jakość życia pacjentów.

Obecność polipów w nosie jest związana z przewlekłym stanem zapalnym, który może trwać powyżej 12 tygodni. Rozwija się wtedy zapalenie typu 2 z napływem komórek i związków zapalnych do dróg oddechowych i zatok. Prowadzi to do uszkodzenia otaczających tkanek, ich przebudowy i formowania polipów.

Choroba ta ma charakter nawrotowy i jest spowodowana nadmierną reakcją układu immunologicznego na różnorodne czynniki, takie jak wirusy, bakterie, alergeny, czy zanieczyszczenie środowiska. Często występuje rodzinnie.

– Polipy nosa są dość powszechną chorobą występującą u ponad 4 proc. populacji dorosłych – powiedział prof. Dariusz Jurkiewicz, kierownik Kliniki Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej z Klinicznym Oddziałem Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowej Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie. – Występują one najczęściej u osób w średnim i starszym wieku, zwykle między 30. a 60. rokiem życia, częściej u mężczyzn.

Polipy w nosie i zatokach to problem w sumie ponad 1 mln dorosłych Polaków. Jak wynika z danych ZUS, w 2022 choroba była przyczyną 461 712 dni absencji chorobowych i aż 50 237 wystawionych zwolnień.

Sprawdź też: Kula grzybicza w zatokach po leczeniu u dentysty

Polipy w nosie mogą znacząco wpłynąć na codzienne funkcjonowanie pacjentów. Objawy polipów w nosie są związane z obrzękiem i pogorszeniem drożności nosa, zaburzeniami w oddychaniu, upośledzeniem węchu. Należą do nich także przewlekły ból głowy czy utrata węchu.

Czytaj też: Przyczyną trudności w oddychaniu nosem może być krzywa przegroda

Rozwój polipów w nosie pogarsza przebieg i objawy innych chorób, z którymi związane jest PZZPzPN. Zwiększone ryzyko rozwoju tego zapalenia występuje m.in. w przypadku problemów takich, jak:

• astma oskrzelowa,
• astma aspirynowa (gdy występuje reakcja alergiczna na aspirynę lub inne niesteroidowe leki przeciwzapalne – NLPZ),
• alergiczne grzybicze zapalenie zatok,
• mukowiscydoza,
• eeozynofilowa ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń krwionośnych (zespół Churga i Straussa).

Nieleczone polipy w nosie i zatokach mogą również prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych i psychicznych. Polipy często rozrastają się bowiem w takim stopniu, że są widoczne na zewnątrz i deformują nos, co powoduje silną frustrację i poczucie wstydu u pacjentów, a także prowadzą do rozwoju depresji.

Leki podawane w leczeniu polipów w nosie, czyli stwierdzonego PZZPzPN, to donosowe leki sterydowe oraz doustne leki antyhistaminowe. Terapia ta ma na celu zmniejszenie zapalenia błony śluzowej i poprawę drożności nosa. Niestety, diagnoza problemy często stawiana jest zbyt późno, bo dopiero po kilku latach choroby, gdy jest już ona na zaawansowanym etapie. Rozpoznania PZZPzPN najczęściej dokonuje przy tym laryngolog (otolaryngolog) na podstawie wywiadu, badań fizykalnych i obrazowych.

W przypadkach, gdy te metody zawodzą, rozważane jest leczenie chirurgiczne, polegające na usunięciu polipów i odblokowaniu ujść zatok przynosowych. Ostatnie lata przyniosły jednak przełom leczenia PZZPzPN w postaci leków biologicznych takich, jak dupilimab. Działają one na układ immunologiczny, hamując procesy zapalne odpowiedzialne za rozwój polipów. W przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych nosa z polipami leki biologiczne są dużo bardziej skuteczne niż zabiegi chirurgicznego usuwania polipów.

Dupilimab zaczął być finansowany pacjentom z ciężkim PZZPzPN w ramach programu lekowego B.156 od 1 kwietnia 2024 r. Przysługuje on chorym, u których leczenie ogólnoustrojowymi kortykosteroidami i przebyte co najmniej dwa zabiegi operacyjne zatok nie zapewniają kontroli choroby, lub u których występują przeciwwskazania do zabiegu. Leczenie dupilimabem jest refundowane także w ciężkich postaciach AZS.

– Cieszymy się ze zmian, jakie zachodzą w leczeniu chorych na PZZPzPN, były bardzo oczekiwane przez środowisko pacjentów. Dostęp do leczenia biologicznego znacząco poprawia jakość życia chorych, pozwala im na przyjmowanie terapii w warunkach domowych i na powrót do normalnego życia, do aktywności zawodowej i społecznej – skomentowała Joanna Zawadzka, prezes Fundacji Centrum Walki z Alergią.

Wraz z refundacją kolejnych terapii biologicznych, takich jak mepolizumab, pacjenci mogą oczekiwać jeszcze większych możliwości w kompleksowym leczeniu tej trudnej choroby.

– Byłby on dedykowany chorym, u których do rozwoju polipów nosa doszło na tle zapalnym wywołanym przez wysokie stężenia eozynofilów. Liczymy na pozytywną opinię AOTMiT i na dostęp do tej terapii w najbliższym czasie, tak by pacjenci z PZZPzNP mogli być leczeni kompleksowo – wyjaśniła prezes Fundacji Centrum Walki z Alergią.

Według Grzegorza Baczewskiego z tej samej fundacji pacjenci z PZZPzPN, u których zastosowano terapię biologiczną w ramach badań klinicznych lub ratunkowego dostępu do technologii lekowych (RTDL), oceniają, że mogą powrócić do uprawiania sportu, aktywności zawodowej, życia towarzyskiego. W obliczu tych postępów przyszłość chorych może nie odbiegać znacząco od tego, jak funkcjonują osoby zdrowe.