Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

7 Cudów Poznania - nominacje: Poznańskie fortyfikacje

Redakcja
Poznańskie forty mogłyby stanowić istotną atrakcję turystyczną stolicy Wielkopolski, lecz w większości przypadków stoją puste i z biegiem lat ulegają coraz większym zniszczeniom.

Twierdza Poznań była jednym z największych w Europie systemu fortyfikacji. Składała się z dwóch pierścieni. Wewnętrzne umocnienia zostały wyburzone w XX w. i do dziś zachowały się tylko ich niewielkie pozostałości. Przetrwały natomiast forty pierścienia zewnętrznego, choć w latach 70. cztery z nich wysadzono.

Pierścień zewnętrzny tworzyło 18 fortów – dziewięć głównych i dziewięć pośrednich. Powstały pod koniec XIX wieku. Część jest dziś w rękach miasta, pozostałymi zarządzają zaś prywatni właściciele.

System tych umocnień wybudowano na przełomie XIX i XX wieku, dla obrony najkrótszej drogi z Rosji do Berlina. W 20-leciu międzywojennym użytkowała je polska armia, zaś po wojnie część z nich przestała być używana do celów wojskowych (te zachowały się najlepiej).

Warte obejrzenia są relikty fortu Winiary (Cytadeli), zachodni przyczółek Śluzy Katedralnej na Ostrowie Tumskim oraz schron (blokhauz) na przeciwskarpie fortu Colomb w parku Marcinkowskiego.

Najciekawszymi obiektami pierścienia zewnętrznego są: strzelnica piechoty nad Wartą (ul. Chemiczna/Gdyńska), schrony w lesie Dębińskim, Jaz Cybiński przy dolinie Cybiny oraz forty: I, VI, VII i IXa.

Ogólnie dostępny jest dziś fort VII Fort VII - Colomb. Powstał w latach 1876-1880, modernizację przeszedł w latach 1887-1888. Składa się z kaponiery czołowej oraz dwóch schronów polskich z 1939 r.

Początkowo nosił tylko oznaczenie Fort VII, ale od 1902 roku został nazwany Fortem Colomb. Do 1918 roku pełnił ważną rolę w pruskich planach obrony miasta i wschodniej granicy II Rzeszy. W dwudziestoleciu międzywojennym pełnił funkcję obiektu magazynowego. Obecnie w forcie mieści się Muzeum Martyrologii

Opis fortów:

Fort Ia: Boyen

Fort I: Roeder

Fort II: Stuelpnagel - fort wybudowano w latach 1878-1882. Modernizowany w latach 1888-1889. W 1941 roku zadaszono fosy i umieszczono w forcie część zakładów Focke Wulfa.

Fort IIa: Thuemen

Fort III: Graf Kirchbach

Fort IIIa: Prittwitz - zbudowane w latach 1887-1890. Został zaopatrzony w kopuły obserwacyjne.

Fort IV: Hake (1881-90) - w końcu lat 80. spośród wszystkich fortów został poddany najdalej idącej modernizacji. Kaponiera czołowa została zamieniona na rewersową, na forcie zainstalowano pancerne stanowisko obserwacyjne artylerii i dwie kopuły obserwacyjne piechoty.

Fort IVa: Waldersee II - to jeden z dwóch najmniejszych fortów pośrednich, zbudowany w latach 1878-1881. Pierwotnie posiadał w czole dwie kaponiery wewnętrzne, w trakcie modernizacji w końcu lat 80. przebudowano je na zewnętrzne, połączone z fortem korytarzem pod fosą.

Fort V: Waldersee (1879-1883) - pod koniec lat 80. przeszedł gruntowną modernizację. Kaponierę czołową zmieniono na zewnętrzną, usypano wał piechoty na całej szerokości czoła, a na środkowym schronie zainstalowano pancerne stanowisko obserwacyjne artylerii. W 1941 r. zadaszono fosę fortu. Do tej pory pustoszeje w lasku przy ulicy Lutyckiej. Teren fortu jest równie mało dostępny, co ukryty, stąd ślady w nim bytności bezdomnych ludzi.

Fort Va: Bonin (1887-1890)  - w 1939 roku fort zaopatrzono w trzy betonowe schrony. Fort zachowany jest w dobrym stanie, wysadzone są schrony barkowe i blokhauz wjazdowy. Korytarz pod fosą prowadzący do kaponierę jest zalany prawie do stropu. Fort został wpisany do krajowego rejestru zabytków ul. Szanieckiego.

Fort VI: Tietzen (1879-1883) - jest wyposażony w kaponierę czołową rewersową, na środkowym schronie zainstalowano pancerne stanowisko obserwacyjne artylerii. Zarządza nim Agencja Mienia Wojskowego. To najlepiej zachowany fort artyleryjski - przetrwała w nim większość drzwi pancernych, kopuła pancerna, winda amunicyjna, piece, mechanizmy strzelnic i instalacji dzwonkowych.

Fort VIa: Stockhausen (1879-1882) - Kaponiery czołowe zostały zmienione na rewersowe w trakcie przebudowy w końcu lat 80. W 1939 r. wybudowano na wałach dwa schrony betonowe. Fort został wysadzony po wojnie, ostała się jedynie brama wyjazdowa na majdan.

Fort VIIa: Strotha

Fort VIII: Grolman

Fort VIIIa: Rohr (1887-1890) - w 1939 roku zamontowano polski dzwon obserwacyjny oraz 3 betonowe schrony.

Fort IX: Bruenneck (1876-1880) - Jest wyposażony w dwa stanowiska obserwatora piechoty. W czasie wojny zadaszono fosy. To jedyny dobrze zachowany w całości fort pośredni starego typu. Do dziś przetrwały tylko dwa takie forty.

Fort IXa: Witzleben - jedyny zachowany fort pośredni starego typu (1877-1881). Był wyposażony w dwa stanowiska obserwacyjne. W czasie poszerzania linii kolejowej obcięto prawy bark wraz z fosą i kaponierą. Lewa kaponiera pozostała w formie pierwotnej, jako wewnętrzna. Przebudowane zostały również schrony na wale.

Niektóre forty są udostępniane poznaniakom, a inne z nich są w rekach urzędników. Została zaplanowana nawet trasa turystyczna dla rowerzystów przebiegająca wzdłuż fortów.

Niestety, opuszczone obiekty niszczeją z roku na rok coraz bardziej zamieszkują tu często osoby bezdomne. Miłośnicy fortyfikacji walczą o to, aby poznańskie fortyfikacje stały się atrakcją turystyczną. O tym, że ludzie chcieliby je zwiedzać przekonuje popularność ostatniej akcji "Poznań za pół ceny", kiedy setki osób stały w kolejce, aby móc wejść do nieczynnego na co dzień Fortu VIIIa. 

Poznańskie fortyfikacje jest jednym z obiektów nominowanych w plebiscycie 7 cudów Poznania. Weź udział w naszej zabawie, zgłoś swoje miejskie cudaZobacz wszystkich nominowanychwięcej

Zobacz plebiscyt "7 cudów" w innych miastach w Polsce:Kraków | Łódź | Lublin |Szczecin| Warszawa | Wrocław | Trójmiasto

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na poznan.naszemiasto.pl Nasze Miasto