Adama Marczyńskiego droga do abstrakcji w Muzeum Narodowym w Krakowie

- To jest artysta, którego cała droga była związana z Krakowem, ale nie jest twórca bardzo dobrze rozpoznawalnym. A przecież był członkiem II Grupy Krakowskiej podobnie jak Jonasz Stern, Maria Jarema czy Tadeusz Kantor. Jednak jego osobowość, bardzo wycofana i nie szukająca poklasku, spowodowała, że nie jest w pierwszym szeregu artystów, o których wiemy wszystko. Artysta, którego sztuka miała niejedno oblicze i to chcemy pokazać na tej wystawie – mówi Rafał Quirini-Popławski, zastępca dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie.

Adam Marczyński - malarz, grafik, rzeźbiarz, autor asamblaży, scenograf, ilustrator, pedagog - całe życie był związany z Krakowem. W latach 1930–1936 studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, w pracowni prof. Władysława Jarockiego i Ignacego Pieńkowskiego. Przez kilka dziesięcioleci (1945–1979) pracował jako pedagog w macierzystej Akademii, kształcąc kolejne pokolenia artystów. Jeszcze przed wojną związał się z awangardową i zaangażowaną społecznie I Grupą Krakowską. Po wojnie, wraz z Marią Jaremą i Jonaszem Sternem, był współzałożycielem reaktywowanej w roku 1957 Grupy Krakowskiej (II). Tworzył liryczne kompozycje inspirowane sztuką Paula Klee i Joana Miro. Malarz kilkakrotnie reprezentował Polskę na międzynarodowych festiwalach sztuki.

Wystawa „Adam Marczyński. Liryzm i forma” przygląda się powojennej twórczości artysty, która w kolejnych latach doprowadziła go do abstrakcji geometrycznej. To doskonała okazja skonfrontowania prac malarskich Marczyńskiego z subtelnymi, wręcz poetyckimi rysunkami i znakomitymi monotypiami. Sztukę Marczyńskiego z tego okresu, w głównej mierze determinuje kolor i forma – jej dwa główne filary.

- Artyści stają się znani z pewnych dzieł i nikt nie myśli o tym, co było wcześniej i co było później. W Galerii Sztuki Polskie XX wieku mamy świetne prace związane z nurtem abstrakcji geometrycznej, z prac w tym nurcie artysta w drugiej połowie lat 60. dał się poznać i nimi zasłynął. Ja pokazuję, co było wcześniej, od lat 40. do tychże lat 60. Chciałam opowiedzieć o tym okresie, kiedy poszukuje on właściwej formy dla siebie. Pokazuje się artysta, który świetnie rysuje – mówi Anna Budzałek, kuratorka wystawy. - Przykładem jest piękny portret żony: artysta jakby konturem zaznaczył tę postać, dzięki czemu wszystko rozumiemy, czujemy subtelność i delikatność, by za chwilę zobaczyć bardzo realistyczne pejzaże wiejskie i miejskie.

Na ekspozycji „Adam Marczyński. Liryzm i forma” znalazły się pejzaże miejskie i te przedstawiające wieś, portret żony, martwe natury czerpiące z międzywojennego koloryzmu oraz zgeometryzowane formy charakterystyczne dla twórczości Marczyńskiego czy powracający motyw klatki. Ważnym motywem prac Marczyńskiego z tego okresu jest natura, przybierająca niemal baśniowe formy.

Prezentacja prac artysty w galerii Pawilonu Józefa Czapskiego zatrzymuje się w latach 60., by zaprosić na ciąg dalszy do Gmachu Głównego, gdzie możemy zobaczyć zgeometryzowane prace Marczyńskiego.