ARCHEOLOGIA - Stare Szamotuły odkryte po latach

Nie wbijając ani jednej łopaty w ziemię zespół archeologów odkrył owiane tajemnicą stare Szamotuły. Ze źródeł pisanych wiadomo było, że istnieją. Nikt jednak nie wiedział gdzie. Dzięki skomplikowanym badaniom geofizycznym i zdjęciom lotniczym naukowcy ustalili miejsce osady, która dała początek dzisiejszym Szamotułom.

Choć oficjalnie akt lokacji miasto otrzymało w 1383 roku, to nazwa ta pojawia się w źródłach historycznych już w 1211 roku. Wzmianka ta jednak dotyczy zupełnie innej osady, zlokalizowanej na północ od dzisiejszych Szamotuł, której odkrycie właśnie ogłosili archeolodzy. To ona, wraz z trzema innymi wsiami, które już udało się odnaleźć, dała początek dzisiejszym Szamotułom. Ustalenie więc ostatniego elementu układanki było od lat jedną z największych archeologicznych zagadek Wielkopolski.
Z pomocą naukowcom przyszła ubiegłoroczna letnia susza. To właśnie wtedy prof. Włodzimierz Rączkowski z Instytutu Prahistorii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza wykonał pierwsze zdjęcia okolic Szczuczyna i Mutowa, wsi położonych 3 kilometry na północ od Szamotuł. Profesor Rączkowski to jeden z nielicznych i najbardziej doświadczonych w Polsce badaczy zajmujących się fotografią lotniczą i jej wykorzystaniem dla potrzeb archeologii. Dzięki wypalonej przez słońce roślinności udało mu się uchwycić czworokątny kształt rynku oraz poszczególne kwartały zabudowy, które skupiły uwagę naukowców.
Zaraz po zinterpretowaniu fotografii do akcji wkroczył Tomasz Herbrich, geofizyk z Instytutu Etnologii i Archeologii Polskiej Akademii Nauk. Wraz z zespołem rozpoczął badania. Dzięki skomplikowanym pomiarom pola magnetycznego oraz przewodnictwa prądu przepływającego przez grunt we wskazanym na zdjęciu miejscu, mógł potwierdzić przypuszczenia archeologów.
– Udało nam się wykryć dokładne zarysy chałup i ich zaplecza gospodarcze – paleniska, skupiska popiołów, polepy i kamiennych bruków – dodaje T. Herbrich. Podkreśla, że wielką rolę w odkryciu starych Szamotuł odegrał także miejscowy archeolog Ryszard Pietrzak, który znacznie zawęził obszar ewentualnych poszukiwań.
– Na razie nie chcemy zdradzać zbyt wielu szczegółów, jeszcze w tym tygodniu zaprezentujemy dokładnie, co udało się odkryć i jakie są nasze plany badawcze – mówi Ryszard Pietrzak.
Już teraz jednak wiadomo, że naukowcy przygotowują szczegółowy plan badań w miejscu odkrytej osady. Chcą, aby po raz kolejny teren dokładnie przebadali geofizycy. Gdy poznają dokładny obraz tego, co jest pod ziemią, zdecydują, które z obiektów przebadać podczas tradycyjnych wykopalisk.
Pomoc w badaniach zapowiedziało już Starostwo Powiatowe w Szamotułach. – To odkrycie jest wielką szansą na zwiększenie atrakcyjności turystycznej całego powiatu, już rozmawiamy o naszych możliwościach wsparcia finansowego dalszych badań – mówi Józef Kwaśniewicz, zastępca starosty. Stanowisko natychmiast wpisano na listę obiektów chronionych przez Wielkopolskiego Konserwatora Zabytków.•

Więcej w dzisiejszym wydaniu [

](http://www.prasa24.pl) lub [

](http://www.prasa24.pl)