Co zrobiono z synagogami w Polsce?

Wystawa "Z(a)miana. Synagogi w Polsce" została przygotowana we wrześniu 2007 r, przez Galerię Nizio w Warszawie przez Dorotę Grobelną i Natalię Romik. Jest poświęcona zerwaniu, zamianie funkcji sakralnej synagog na użytkowe, pozareligijne. Pokazanie tej wystawy podczas obchodów XII Dni Judaizmu w Poznaniu ma szczególne znaczenie, ponieważ to własnie poznańska synagoga przy ul. Stawnej, w której znajduje się obecnie pływalnia, była inspiracją dla jej kuratorek. Inne przykłady to studio telewizyjne w Opolu, sklep w Inowładzu, czy biblioteka w Piotrkowie Trybunalskim.

Na wystawie można było obejrzeć archiwalne zdjęcie oraz współczesne filmy pięciu synagog (z Poznania, Inowłodza, Opola, Piotrkowa Trybunalskiego i Wodzisławia). Twórcy tłumaczą, że tak mała liczba jest spowodowana tym, że nie było łatwo znaleźć archwalnego zdjęciu większości synagog albo uzyskania zgody na filmowanie ich wnętrzy.

- Podróże i wywiady z osobami administrującymi budynki udowodniły, iż jest to projekt bardziej o Polakach niż o samych Żydach – mówiła Natalia Romik.

Projekt pozwolił również dostrzec koncepcję rewitalizacji, która dokonuje się w administracyjnych perturbacjach wokół kruszących się synagog.

Po obejrzeniu wystawy można było posłuchać Piotra Piluka, który przedstawiając swoją prezentację, opowiadał o środowisku żydowskim w Polsce. Według niego większy wpływ na Żydów w Poznaniu miała społeczność niemiecka niż poznańska. Swoje pierwsze zdjęcie synagogi zrobił w 1989 r., gdy jeszcze chodził do liceum w Kaliszu, a projekt „Ślady Obecności. Żydowskie dziedzictwo kulturowe w Wielkopolsce z perspektywy współczesnej fotografi” zrodził się rok później.

W prezentacji multimedialnej poświęconej Wielkopolsce poprzez język fotografii pokzała on ślad, jaki został po dawnych społecznościach żydowskich regionu położonego na pograniczu polsko – niemieckim. Ukazał dziedzictwo kulturowe Żydów polskich, pozostałe w takich miastach jak Kalisz czy Konin, oraz Żydów niemieckich w Poznaniu, Ostrowie, Buku czy Lesznie.

Wystawę "Z(a)miana. Synagogi w Polsce" można oglądać do 25 stycznia w Słodowni, w Starym Browarze.