Głód ziemi

W Wielkopolsce rolnicy nie mają gdzie dokupić ziemi. Na dodatek prezes Agencji
Nieruchomości Rolnych zaleca przedłużenie umów dzierżawcom majątków rolnych.

Jedyna nadzieja rolników na powiększenie gospodarstw, czyli ziemia, którą po likwidacji PGR przejął Skarb Państwa, odsuwa się w nieokreśloną przyszłość.

- Zwracam uwagę na konieczność podjęcia przez Oddział stosownych działań, zmierzających do wydłużenia tych umów na kolejny okres - napisał ostatnio w piśmie do Oddziałów Terenowych Agencji Nieruchomości Rolnych prezes ANR, Zdzisław Siewierski, w sprawie umów z dzierżawcami tysięcy hektarów państwowej ziemi.

- Większość umów-dzierżaw została zawarta na 16, wyjątkowo na 10 lat - mówi Antoni Mandziak, dyrektor Oddziału Terenowego ANR w Poznaniu. - Oddział nasz podjął decyzję o przedłużeniu umów o kolejne 10, bo maksymalnie umowa nie może być dłuższa niż 30 lat.

Okrakiem na ustawie

Wydaje się, że dbałość o dzierżawców stoi w sprzeczności z zadaniami Agencji, wynikającymi z zapisów uchwalonej w kwietniu br. ustawy o ustroju rolnym. Agencja ma czuwać nad realizacją tych zapisów, uw-zględniając że podstawą us- troju rolnego w Polsce są gospodarstwa rodzinne. Logiczne wydaje się, że Agencja - dbając o ustrój rolny - powinna ziemię z dzierżaw sprzedać w przetargach rolnikom, prowadzącym gospodarstwa rodzinne. Dlaczego tego nie robi?
- Po pierwsze dlatego, że nie ma ustawy reprywatyzacyjnej - mówi Paweł Wachowiak, z-ca dyrektora OT ANR w Poznaniu.
PGR powstały na bazie przedwojennych majątków ziemskich. Po roku 1989 wielu właścicieli złożyło roszczenia o zwrot odebranej własności i dlatego Agencja może je tylko dzierżawić Według P. Wachowiaka nie ma żadnej ustawy, która zakazywałaby Agencji sprzedaży ziemi, na której są roszczenia.

- Obliguje nas w tej sprawie pismo premiera Buzka - wyjaśnia. - Oceniam, że w naszym Oddziale bez filii w Pile roszczenia dotyczą 75 procent dzierżawionych gru- ntów rolnych.

Drugim powodem wstrzymania sprzedaży dużych majątków jest brak przepisów wykonawczych do tzw. ustawy zabużańskiej.

Papierowy zapis

Zgodnie z ustawą o gospodarowaniu nieruchomościami Skarbu Państwa, Agencja musi w umowie dzierżawy zawrzeć możliwość przekazania 20 procent ziemi rolnikowi indywidualnemu jeszcze w trakcie trwania umowy. Izby Rolnicze zarzucają, że ANR tego nie robi. Według P. Wachowiaka na taki odpis dzierżawca musi wyrazić zgodę, a Agencja nie może go zmusić.

- Tym bardziej że w momencie oddania majątku w dzierżawę, liczymy ile jest w nim ludzi do przejęcia inwentarza, obiektów i na tej podstawie wydajemy ilość gruntów potrzebnych, by gospodarstwo mogło funkcjonować - wyjaśnia. - Tylko w przypadku, gdy dzierżawca nie wywiązuje się z umowy, możemy zmusić go do odpisu.
W tym roku, do listopada, Oddział ANR w Poznaniu odebrał 27 dzierżawcom 4458 hektarów. To prawie połowa wydzierżawionych w tym okresie gruntów. Zgodnie z ustawą, w umowie z nowym dzierżawcą Agencja musi zapisać na nowo prawo do 20-procentowego odpisu. Jednak cytowane już pismo prezesa ANR precyzuje, że odpisanych może być łącznie 20 procent gruntów od powstania dzierżawy.
Kiedy rolnikom łatwiej będzie kupić ziemię? Według Pawła Wachowiaka, może gdy zostanie uchwalona us-tawa o rentach strukturalnych. Ona musi określić, czy rolnikowi będzie wolno ziemię sprzedać i na jakich warunkach. Wiele powinna rozwiązać ustawa reprywatyzacyjna.