Głowy godne Luwru

Polsko-ukraińska ekipa archeologów odkryła na terenie Sevastopola
marmurową głowę kobiety-cesarzowej. To unikatowe znalezisko
nie tylko na Krymie, ale także w całym Basenie Morza Czarnego.

Ponad naturalna wielkość, doskonały marmur, znakomite wykonanie to cechy znaleziska. Może ona pochodzić z jednego z czołowych atelier antycznych. Taki obiekt może być bezsprzecznie ozdobą Luwru czy Muzeum Watykańskiego. To klasa światowa, a nieprowincjonalna - mówi dr Andrzej B. Biernacki z Instytutu Historii UAM w Poznaniu, jeden z kierowników ekspedycji.
Wspólne prace międzynarodowej ekipy pod kierownictwem naukowców z poznańskiego UAM i ukraińskiego Narodowego Rezerwatu „Chersones Tavriceski” z Sevastopolu trwały od 4 sierpnia do 5 października.

Prace w kościele

Tegoroczne badania prowadzone były na jednym z kwartałów antycznego miasta. Naukowcy kontynuowali badania kościoła wraz z towarzyszącym mu unikatowym zespołem pomieszczeń gospodarczych i mieszkalnych. Jest to pierwszy taki kompleks użytkowy odkryty w toku badań archeologicznych na terenie Chersonesu Taurydzkiego. Zajmuje on otoczony murem obszar o wymiarach około 30 na 36 m. Kościół został zniszczony w 1299 roku w czasie najazdu Tatarów.

Głowa kobiety

Pod średniowieczną zabudową świątyni natrafiono na zespół pomieszczeń wcześniejszego rzymskiego, perystylowego domu mieszkalnego. W jednym z jego wnętrz naukowcy znaleźli unikatową, znakomicie zachowaną marmurową głowę kobiety.
Rzeźba wykonana została najprawdopodobniej w I wieku n.e., aczkolwiek nawiązuje do najdoskonalszych wzorców sztuki późnohellenistycznej. Pierwsze analizy skłaniają do przypuszczenia, iż mamy do czynienia zapewne z portretem osoby znanej, być może jednej z żon cesarzy rzymskich. Nie ulega wątpliwości, że marmurowa głowa kobiety wykonana została w jednym z antycznych atelier rzeźbiarskich, a na teren Chersonesu Taurydzkiego została przywieziona.

Głowa satyra

W tym samym pomieszczeniu natrafiono również na bardzo dobrze zachowaną, szesnastocentymetrowej wysokości, marmurową głowę satyra, będącą zapewne fragmentem większej płaskorzeźby. W opisywnym pomieszczeniu odkryto także marmurowy tors przedstawiający Heraklesa. Wśród nowo odkrytych wnętrz wchodzących w skład domu rzymskiego, natrafiono na dwa pomieszczenia gospodarcze z glinianymi naczyniami zasobowymi - pitosami. W centralnej części perystylowego dziedzińca odkryto studnię. Dom rzymski datowany jest wstępnie na I-IV wiek n.e.

Polska ekspedycja

Licencje na badania wykopaliskowe na terenie tego antycznego miasta posiadają aktualnie wyłącznie dwie ekspedycje zagraniczne, tzn. amerykańska oraz UAM. W pracach zespołu badawczego udział biorą archeolodzy, numizmatyk, antropolog i konserwatorzy z Narodowego Rezerwatu „Chersones Tavriceski” w Sewastopolu. Polską część zespołu naukowo-badawczego stanowią naukowcyarcheolodzy z Instytutu Historii i Instytutu Prahistorii UAM w Poznaniu oraz architekt z Instytutu Historii Architektury, Sztuki i Techniki WA Politechniki Wrocławskiej.

- Podkreślić należy iż tegoroczne badania w finansowane były przez UAM w Poznaniu przy współudziale Fundacji UAM oraz Narodowy Rezerwat „Chersones Taurydzki” w Sevastopolu. Prace naukowo-badawcze naszej misji będą kontynuowane w roku 2004 - mówi szef polskiej ekspedycji, dr Andrzej B. Biernacki.

dr Andrzej B. Biernacki
historyk UAM

- Głowa o wysokości 38,5 cm i szerokości 26,5 cm wykonana została z marmuru pochodzącego najprawdopodobniej z jednego z greckich kamieniołomów. Przedstawia w sposób bardzo naturalistyczny kobietę w sile wieku, około 50-letnią. Rzeźbiarz w doskonały sposób przedstawił indywidualne cechy osoby portretowanej, między innymi zmarszczki na czole, szyi, w kącikach ust i przy oczach, dziurkę w podbródku, żyły na szyi.