Jak dokarmiać ptaki? Czy jest bezpieczne dla skrzydlatych zwierząt? Rozmowa z ornitologiem z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

Jeszcze kilka lat temu odpowiedziałbym – bardzo ważne. Jednak od kilku dekad sporo się zmieniło: intensywność zim – stały się znacznie łagodniejsze – i nasza wiedza o efektach dokarmiania. Trudno o jednoznaczną odpowiedź, ale coraz więcej faktów przemawia za tym, że dokarmianie odzwyczaja ptaki od walki o przetrwanie, o spryt, a w konsekwencji zmieniają nawet zwyczaje wędrówkowe i stają się osiadłe.

Zobacz też: Już można szczepić dzieci, skierowania są dostępne

Tak, w strefie umiarkowanej, a więc w naszym klimacie, kiedy to zima jest najtrudniejszym czasem dla przetrwania wielu gatunków, utarło się, że dokarmiamy ptaki zimą. Jednak w tropikach ptakom lubiącym nektar, np. kolibrom, specjalne karmniki z płynem – woda z cukrem – wystawia się przez cały rok. Gdyby jednak pod definicję dokarmiania dołożyć wystawiane wody w poidełkach, to każdy sezon może mieć swoje żywieniowe potrzeby. I latem to właśnie woda jest czynnikiem kluczowym. Są też specyficzne rodzaje dokarmiania znane za granicą, kiedy dokarmia się bociany białe czy kanie rude w okresie wychowu młodych, kiedy to ich rodzice mają najwięcej pracy. To dość popularna strategia w czynnej ochronie ptaków. Zatem, nie ma jednej prostej odpowiedzi. Co gatunek i kraj, to obyczaj.

Bezpośredniej pomocy nie potrzebują żadne gatunki. Jednakże wiele z nich, po prostu przyzwyczaiło się do pomocy oferowanej przez człowieka. Klasycznym przykładem są gołębie miejskie. Ale z podawanego im jedzenia korzystają też ptaki krukowate – kawki, gawrony i wrony siwe, a w warunkach lokalnych, np. w Parku Sołackim – także kaczki krzyżówki i łabędzie nieme. Gdybym jednak miał wymienić gatunek, taki pewniak, który przyleci do karmnika, to w Poznaniu – jak zresztą w całej Polsce – najpewniej będzie to sikora bogatka.

Te rodzaje pokarmu to – po pierwsze słonecznik – uwielbiany przez sikory i dzwońce. Po drugie proso – które przyciąga np. szczygły i czyże. Po trzecie jarzębina – lubiana przez kosy i po czwarte smalec – wykorzystywany przez sikory i wiele innych gatunków. Smalec ma tę zaletę, że ptaki z niego korzystające zasiadają w karmniku na dłużej, co zupełnie różni się od wykorzystywania słonecznika. Sprytne sikory – głównie bogatki i modraszki – biorą po jednym ziarnie i odlatują kawałek dalej. Smalec działa uspokajająco i przez to, że ptaki chwile dłużej przebywają w jednym miejscu, więc można wykonać ładniejsze fotografie naszych karmnikowych gości.

Wszystko zależy od naszych możliwości przestrzennych, np. posiadania ogrodu, i finansowych – wszak większy karmnik będzie wymagał częstszego uzupełniania ziarnem czy smalcem – no i wreszcie od preferencji indywidualnych. Są osoby, które uwielbiają dokarmiać tylko sikory i podziwiać ich akrobacje. Są też takie, którym zależy na ściągnięciu do karmnika jak największej liczby gatunków. W tym drugim przypadku kluczem do sukcesu jest właśnie wielkość karmnika i różnorodność oferowanego pożywienia. Wykonane przez nas zespół badania, wskazują, że chcąc przywabić jak największą liczbę gatunków, kluczowe jest podawanie wymienionych wyżej rodzajów pokarmu. By je zmieścić, niezbędny będzie karmnik z szeroką podstawą.

Wszystko zależy od tego, jakie mamy możliwości. Kluczem powinno być bezpieczeństwo, zwłaszcza ochrona przed kotami. Zauważyłem, że wiele osób umieszcza karmnik tak, by sobie na niego spoglądać w trakcie prac kuchennych. Z perspektywy terapeutycznej to świetny pomysł.