Nadużycia w niepublicznych szkołach w Poznaniu. Wyłudzają dotacje i wydają środki niezgodnie z przeznaczeniem

Ponad 137 mln zł wyniosła ubiegłoroczna dotacja dla 141 szkół niepublicznych i publicznych prowadzonych przez organ inny niż miasto Poznań. Od 2019 r. do rejestru wpisano 24 nowe niepubliczne placówki.

Jak uważa Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania, mechanizmy powstawania nowych szkół powinny być bardziej uszczegółowione, aby przeciwdziałać tworzeniu kolejnych placówek niepublicznych przez nieuczciwe podmioty.

- A obecny system otwarcie im na to pozwala. Powód ich powstawania często budzi wątpliwości, a wyłudzanie dotacji przez takie podmioty nie jest rzadkie, bądź wydawanie środków niezgodnie z przeznaczeniem. Niestety, jako samorząd nie mamy wpływu na ich funkcjonowanie - dodaje.

Zobacz też: Kierowca wjechał na czerwonym świetle na przejazd kolejowy

Jego zdaniem cierpią na tym nie tylko szkoły publiczne, ale i niepubliczne z ugruntowaną pozycją, które świetnie uzupełniają ofertę kształcenia publicznego. Bo, jak wyjaśnia, ogranicza to środki finansowe w systemie polskiej oświaty, z których mogłyby korzystać rzetelne placówki.

- Wydaje mi się, że problemu by nie było, gdyby niepubliczne placówki, które nie uzupełniają oferty publicznej, były całkowicie finansowane z prywatnych pieniędzy - zaznacza Wiśniewski.

- Ministerstwo Edukacji i Nauki, zamiast zająć się także tą sprawą, jak i innymi bieżącymi problemami nękającymi polską oświatę, która jest bardzo niedofinansowana, szuka tematów zastępczych jak lex Czarnek - dodaje.

Inny powód takiego stanu widzi wielkopolski kurator oświaty Robert Gaweł. Wykorzystywanie luk w systemie prawnym przez nieuczciwe organy prowadzące niepubliczne szkoły - w szczególności szkoły policealne - do niezgodnej z założeniami i intencjami ustawodawcy działalności, jego zdaniem, zawsze niekorzystnie wpływa na postrzeganie i funkcjonowanie innych szkół i placówek niepublicznych, u podstaw których leży kształcenie, a nie działalność wyłącznie zarobkowa.

Jak tłumaczy, zakładanie szkół i placówek niepublicznych, w tym wymogi, które muszą zostać spełnione, by otrzymać wpis do ewidencji, w sposób szczegółowy regulują przepisy prawa oświatowego.

- Problem leży jednak, moim zdaniem, nie tyle w wymogach formalnych zakładania szkół niepublicznych, co w ograniczonych możliwościach nadzoru pedagogicznego do weryfikowania zasadności, celowości oraz zgodności z przepisami wydatkowania otrzymywanych środków - mówi kurator Gaweł.

- Należałoby, w celu zminimalizowania tego typu nadużyć, zmienić przepisy prawa dotyczące funkcji nadzorczych kuratora oświaty, których jednak próby – jak obserwujemy w mediach w ostatnim czasie – wywołują fale sprzeciwu i krytyki – dodaje.

W ubiegłych latach ujawniano nadużycia związane z dotacjami udzielanymi niepublicznym szkołom dla dorosłych (szkoły policealne i licea ogólnokształcące). Od 2019 prokuratura została poinformowana o 7 placówkach, które aktualnie nie funkcjonują na terenie Poznania.

Łącznie ponad 28 tys. uczniów kształci się w niepublicznych i publicznych szkołach podstawowych, ponadpodstawowych oraz w szkołach policealnych prowadzonych przez organ inny niż miasto Poznań (zgodnie z danymi przekazanymi do wydziału oświaty - stan na 3 stycznia), w tym:

• branżowe szkoły I stopnia publiczne – 319 osób;
• licea ogólnokształcące dla dorosłych niepubliczne – 2 804;
• licea ogólnokształcące dla dorosłych publiczne – 52;
• licea ogólnokształcące dla młodzieży niepubliczne – 1 677;
• licea ogólnokształcące dla młodzieży publiczne – 1 427;
• szkoły podstawowe dla dorosłych niepubliczne – 101;
• szkoły podstawowe mistrzostwa sportowego niepubliczne – 34;
• szkoły podstawowe niepubliczne – 6 062;
• szkoły podstawowe publiczne – 2 590;
• szkoły podstawowe specjalne niepubliczne – 259;
• szkoły policealne dla dorosłych niepubliczne – 11 158;
• technika dla młodzieży niepubliczne – 632;
• technika dla młodzieży publiczne – 1 156.

Zgodnie z prawem oświatowym, aby zarejestrować szkołę, której organem może być osoba fizyczna lub spółka, należy złożyć następujące dokumenty:

• wniosek o wpis do ewidencji,
• odpis z KRS (spółka tylko Sp. z o.o. lub S.A., fundacje, stowarzyszenia),
• formularz zawierający dane niezbędne do wpisania szkoły do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej,
• pozytywną opinię wielkopolskiego kuratora oświaty,
• zobowiązanie do przestrzegania wymagań określonych w art. 14 ust. 3 ustawy Prawo oświatowe,
• kopię pozytywnej opinii właściwego Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego dot. siedziby i miejsca prowadzenia zajęć,
• kopię pozytywnej opinii komendanta powiatowego/miejskiego Państwowej Straży Pożarnej dot. siedziby i miejsca prowadzenia zajęć,
• wykaz kadry pedagogicznej,
• umowę najmu/akt własności,
• informację o warunkach lokalowych,
• statut.

W przypadku szkół policealnych dodatkowo:

• opinię kuratora oświaty na zawody,
• opinię Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy dotyczącą zawodów,
• w przypadku zawodów medycznych również opinię ministra zdrowia.