Off Cinema: ważne pytania

Czeczenia - już samo to słowo zaledwie kilka lat temu wywoływało żywą reakcję wśród Polaków. Dziś powoduje co najwyżej wzruszenie ramion. Cóż, to taka nasza narodowa przypadłość, że bardzo szybko i żywiołowo reagujemy, gdy gdzieś na świecie dzieje się ludziom krzywda, a potem równie szybko zapominamy, fascynując się kolejnym ludzkim nieszczęściem. I chyba nie trzeba zbyt daleko sięgać pamięcią: Czeczenia, Białoruś, Tybet, Gruzja…

Justynie Tafel udało się opowiedzieć o okropnościach czeczeńskiej wojny bez epatowania archiwalnymi, przemawiającymi do wyobraźni zdjęciami. Wystarczy narracja Azy - głównej bohaterki filmu, która od kilku lat, razem ze swoja rodziną, przebywa w jednym z polskich obozów dla uchodźców. Wzruszająca, trzymająca w napięciu opowieść kobiety o tym, jak udało jej się uciec, by ocalić życie, jak razem z przyjaciółkami zbierała szczątki zabitego dziecka, by je pochować, nim zobaczy je jego matka, jak w końcu trzymała w ramionach zabitą własną matkę, jak straciła brata…

Utrzymana w konwencji bezpośredniego zwracania się do widza “Połowa mnie” pokazuje codzienne życie Azy w obozie - opiekę nad dzieckiem, pranie, modlitwy i niekończące się spacery tonącymi w półmroku korytarzami. Bo chociaż Aza mieszka w ośrodku od ponad pięciu lat, pomimo tego, że uciekła z kraju ogarniętego wojną, to według polskich standardów uchodźcą nie jest. Wszystkie jej wnioski zostały przez polskie władze odrzucone i w każdej chwili grozi jej deportacja…

Skrzętnie skrywane rodzinne tajemnice mogą wywołać wielkie poruszenie, gdy ujrzą dzienne światło. Doron Dahan, młody Izraelczyk, dowiaduje się, że jego babcia nie jest rodzona babcią, tylko drugą żona dziadka. Pierwsza żona - i jego prawdziwa babcia - po rozwodzie wyszła za mąż za Araba i przeszła na islam. Doron, którego siostra niedawno zginęła w zamachu palestyńskich terrorystów, z postanawia rozwikłać wszystkie rodzinne tajemnice. A przy okazji - to świetny temat na dokumentalny film.

Zrealizowana z pełnym psychicznym ekshibicjonizmem autora “The Aunt from Sakhnin” jest bez wątpienia filmem zasługującym na określenie “wybitny”. Dahan bez skrępowania opowiada o największej tragedii żydowskich tradycjonalistów - o posiadaniu arabskiej rodziny, a także o tym, jak odkrycie tego faktu zmienia codzienne życie i stosunek do rzeczywistości.

“Skarby Ani K.” Małgorzaty Gryniewicz to kolejny prezentowany na tegorocznym Off Cinema film ukazujacy zycie osoby niepełnosprawnej. Ania urodziła się bez rąk. Teraz jest już dorosła i można o niej powiedzieć, że żyje pełnią życia. Skończyła studia i mieszka w małej góralskiej wiosce, uczy angielskiego w integracyjnej szkole. Jest zadowolona, bo nikt jej tutaj nie wytyka palcami, ludzie akceptują, że zamiast rąk używa nóg. W dodatku jest samotną matką samodzielnie zajmująca się niemowlęciem.

Na szczęście Małgorzata Gryniewicz nie wpadła w pułapkę taniego sentymentalizmu. Podczas oglądania filmu rodzi się w nas fascynacja dla umiejętności bohaterki. Nie odczuwany współczucia, ale nawet momentami zazdrość, że tak dobrze się może komuś w życiu ułożyć.

Bohater ostatniego filmu tego bloku konkursowego, podobnie jak Doron, szuka swojej tożsamości. Student Jacob Dammas jest Duńczykiem, którego rodzice musieli opuścić Polskę w 1969 roku z powodu swojego żydowskiego pochodzenia. Chłopak trochę mówi po polsku, studiuje w Polsce w jednej ze szkół filmowych. Postanawia odnaleźć stary kredens, którego rodzina nie mogła zabrać ze sobą emigrując do Danii. Przyjeżdża więc do Wrocławia i zaczyna rozmawiać z byłymi sąsiadami swoich rodziców w jednej ze starych kamienic. Oczywiście robi o tym film. “Kredens” Jacoba Dammasa to ciepła, pełna humoru opowieść o odnajdowaniu śladów rodzinnych korzeni.