Ludność zamieszkująca miasto Bydgoszcz przed XVIII wiekiem mówiła głównie gwarą kujawską. Od I rozbioru Polski, czyli od 1772 roku Bydgoszcz znalazła się w granicach Prus. Nastąpił duży napływ ludności niemieckiej do miasta - przed 1920 rokiem ludność niemiecka stanowiła ponad 80 proc. mieszkańców Bydgoszczy. Nie dziwi zatem fakt, że do mowy mieszkańców Bydgoszczy zostało wprowadzonych wiele germanizmów.
Po zakończeniu II wojny światowej gwarę bydgoską zaczął zastępować język literacki. Do miasta napływała ludność z ziemi chełmińskiej, Kociewia i okolic a gwara bydgoska zaczęła zanikać.
Wiele elementów gwary bydgoskiej można znaleźć w powieści Jerzego Sulimy-Kamińskiego "Most Królowej Jadwigi". Od 2013 roku w internecie można znaleźć "Słowniczek Gwary Bydgoskiej".
Dziś najwięcej użytkowników gwary bydgoskiej można spotkać wśród starszej części mieszkańców takich dzielnic jak:
- Okole,
- Szwederowo,
- Jachcice.
Gwara bydgoska - takie bardzo stare słowa są jeszcze w użyciu
Oto kilka wybranych słów z gwary bydgoskiej i ich znaczenie. Niektóre mogą być zaskakujące! Część słów z gwary bydgoskiej wciąż jest jeszcze w użyciu. Okazuje się, że wiele osób - czasem nieświadomie - używa słów z gwary bydgoskiej.
- ajntopf – potrawa jednogarnkowa
- bamber – chłop, wieśniak
- bajzel - bałagan
- bimba - tramwaj
- bryle - okulary
- churchlać - kaszleć
- dekel - pokrywka
- dynks – mała rzecz, którą trudno określić
- farfocle - paprochy
- gzub – dziecko
- ja (ob. "jo") – tak
- kapnąć się - zdać sobie sprawę z czegoś
- klamoty - zbędne rzeczy, w tym ubrania lub meble, bałagan, nieporządek; przedmioty ciężkie
- kluk - nos,
- krzyżak – rdzenny mieszkaniec Pomorza, niemiec, torunianin
- ksyk - mały chłopiec
- lajsnąć – sprawić sobie coś, kupić
- lontrus - łobuz
- naduszać – naciskać, np. guzik
- odtranżolić się - odczepić się od kogoś
- pitrasić - gotować, szykować jedzenie
- poruta – kompromitacja
- prukwa - stara, brzydka kobieta
- rajzefiber – strach przed podróżą
- rojber - psotnik
- rychtych / rychtyg / rychtyk – dobrze, poprawnie
- rymsnąć - przewrócić się, rzucić czymś
- statki – naczynia
- sznytka - kromka chleba
- uglajdany – brudny
- wichajster – większy dynks
- wykopyrtnąć się – przewrócić
- zakluczać – zamykać na klucz
Spróbuj swoich sił w quizie z gwary bydgoskiej! Oto 15 słów gwary bydgoskiej. Znasz je wszystkie? WIELKI QUIZ GWARY BYDGOSKIEJ - KLIKNIJ TUTAJ
Źródło: http://firtelbydgoski.blogspot.com/
CBŚP na Pomorzu zlikwidowało ogromną fabrykę „kryształu”
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
