Pomnik Harcerza własnością kościelną?

W ostatni weekend sierpnia odbędzie się w Poznaniu Zlot z okazji 90-lecia harcerstwa w Wielkopolsce. Z tej okazji miał być odbudowany stojący nad Maltą Pomnik Harcerza. Nie będzie. Zgody nie wyraził właściciel gruntu – Drukarnia
i Księgarnia Świętego Wojciecha.

W budżecie miasta na odbudowę Pomnika Harcerza, na wniosek radnego Klemensa Mikuły, zarezerwowano 200 tys. zł. W ten sposób pojawiła się nadzieja, że wielkopolski zlot, na który przybędzie około 1000 harcerzy z 44 hufców zostanie uświetniony odsłonięciem pomnika, nawiązującego do obiektu postawionego tu w 1937 r., a zniszczonego w 1940 r. przez Niemców.

Odrodzony samorząd w 1992 r. zabrał się za przywracanie miastu pomnika. Decyzją prezydenta Wojciecha Szczęsnego Kaczmarka powołano komitet odbudowy, którym kierowała ówczesna przewodnicząca Rady Miasta Jadwiga Rotnicka. Pomnik stanął w tym samym roku, jednak nie dokończony. Po 10 latach znalazły się w miejskiej kasie pieniądze na obłożenie go kamieniem, umieszczenie tablic pamiątkowych.

Przedwojenna inspiracja

Autorem projektu nawiązującego do przedwojennego pomnika jest Klemens Mikuła, projektant terenów nad Maltą.

– Obiekt będzie większy niż ten przedwojenny, którym się inspirowałem, bo przestrzeń nad Maltą jest teraz większa, urosły drzewa – mówi K. Mikuła. – Odlane z brązu tablice będą zawierały nie tylko nazwiska 77 harcerzy poległych w Powstaniu Wielkopolskim i w wojnie polsko-bolszewickiej, ale i nazwiska poległych podczas ostatniej wojny członków Szarych Szeregów. Mimo tych projektów i dostępnych w miejskiej kasie pieniędzy – nic się nad Maltą z pomnikiem nie dzieje, choć do Zlotu z okazji 90-lecia Harcerstwa w Wielkopolsce zostało zaledwie kilka dni. Wydział Inżyniera Miasta zwrócił się do właściciela gruntu – Drukarni i Księgarni Świętego Wojciecha – o pozwolenie na dokończenie budowy pomnika. „Gazeta Poznańska” dowiedziała się, że właściciel odmówił jakichkolwiek inwestycji na swoim terenie. – To prawda, otrzymaliśmy takie pismo, choć nie planujemy tam żadnych nowych inwestycji. Chcemy jedynie kontynuować odbudowę pomnika. Nic nie możemy w tej sytuacji zrobić – informuje Paweł Leszek Klepka, wiceprezydent Poznania.

Miasto represjonuje Kościół?

Klemens Mikuła prosi o oględne pisanie na temat pomnika, niepodsycanie sporu. – Są duże szanse, że dojdziemy do porozumienia. Intensywnie nad tym pracujemy – podkreśla. Dyrektor Drukarni Księgarni Świętego Wojciecha, ks. Bogdan Reformat stwierdził, że sprawa ma głębokie tło, wykraczające poza sam pomnik i nie można jej skwitować krótkim komentarzem. – Chodzi tu o problem represyjnej polityki miasta w stosunku do naszej instytucji – mówi.
Jak wiadomo, Drukarnia i Księgarnia Świętego Wociecha znajduje się w sporze z miastem o grunty nad Maltą, będące jej własnością. Chodzi o kilkadziesiąt hektarów terenu, na którym rozciąga się Kopiec Wolności, Polana Harcerska (na niej stoi pomnik), fragment jeziora i camping Malta. – Przecież dogadujemy się w tej sprawie – mówi Michał Parysek z Zarządu Miasta zdziwiony komentarzem księdza dyrektora. – Przyznajemy, że grunt jest własnością kościelną. Chcieliśmy go odkupić, ale strona kościelna woli ekwiwalent w postaci innego gruntu. Pierwsza transza gruntów do wymiany jest przygotowana.

Kontrowersyjne wyceny

Wątpliwości dotyczą wyceny terenów nad Maltą i tych przeznaczonych na wymianę. – Teren parkowy nie może kosztować tyle samo, co grunt pod aktywizację gospodarczą, jaki mamy przekazać – mówi M. Parysek. – Nasz partner zakwestionował wysokość wyceny swego gruntu. Nie mamy nic przeciwko temu, by nasz partner dokonał wyceny, ale i jeden, i drugi grunt muszą być wycenione prze tę samą osobę.
Rozmowy są w toku. Drukarnia i Księgarna Świętego Wojciecha zabiega też o to, by miasto nie przeprowadzało transakcji „na raty”, transzami, ale za jednym razem przekazało wszystkie grunty będące ekwiwalentem tych nad Maltą.

Jak powstał Pomnik Harcerza?
Pierwszy pomysł jego budowy pojawił się w 1922 r., w dziesięciolecie powołania Skautingu. Wmurowano wówczas kamień węgielny, ogłoszono potem konkurs na projekt pomnika. Zwycięską okazała się propozycja artysty rzeźbiarza Wawrzyńca Kaima. Jego dzieło odsłonięto w maju 1937 r., w Zielone Świątki. W uroczystości wzięło udział 2 tys. harcrzy. Na obelisku znalazły się dwie tablice z 77 nazwiskami harcerzy poległych w Powstaniu Wielkopolskim i wojnie polsko-bolszewickiej.