Powiatowy lekarz weterynarii w Łowiczu ostrzega przed afrykańskim pomorem świń

- Niepokojące jest nie zrozumienie problemu przede wszystkim przez znaczny odsetek samych zainteresowanych, w tym w szczególności właścicieli małych gospodarstw przyzagrodowych, na co wskazuje analiza wyników kontroli przestrzegania wymogów bioasekuracii prowadzonych z ramienia powiatowego lekarza weterynarii w Łowiczu według ustalonego harmonogramu od miesiąca maja b. r. w gospodarstwach utrzymujących świnie - informuje Jerzy Kowalczyk, PLW w Łowiczu.

W związku z powyższym doktor Kowalczyk apeluje i przypomina wszystkim hodowcom świń najważniejsze elementy składające się na przestrzeganie zasad bezpieczeństwa biologicznego , mającego na celu zminimalizowanie ryzyka we wszystkich gospodarstwach zarówno wielkotowarowych jak i przyzagrodowych utrzymujących świnie możliwości zawleczenia wirusa afrykańskiego pomoru świń do tych gospodarstw, co będzie się nieuchronnie wiązało z wystąpieniem tej choroby w stadach świń utrzymywanych w tych gospodarstwach, a w konsekwencji narazi hodowców na ogromne straty ekonomiczne i uniemożliwi na bardzo długi okres czasu produkcję trzody chlewnej w tych gospodarstwach.

Jednoczenie podkreśla ,ze obowiązek przestrzegania tych zasad spoczywa przede wszystkim na rolnikach,

i podmiotach, prowadzących chów lub hodowle świń i jest uregulowany w przepisach Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń ( Dz. U z 2018 r., poz. 290, 328, 360).

1.Swinie należy karmić paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących (dzików, lisów gryzoni, tchórzy, kun itp..) ale również przed psami i kotami wałęsającymi się po lesie i wchodzącymi na teren , gdzie składowana jest pasza lub co gorsze na teren chlewni. Bezwzględnie nie można karmić świń zlewkami kuchennymi, czy obierkami z ziemniaków, nawet jeżeli pochodzą z własnego domu , czy gospodarstwa.
Nie powinno się karmić świń zielonką zebraną prosto z pól i łąk, a zwłaszcza z miejsc, gdzie stwierdzono ślady żerowania ( w postaci rycia -„buchtowania”) dzików. Obowiązuje całkowity zakaz karmienia zielonką lub ziarnem pochodzących z obszarów objętych ograniczeniami ( kolor czerwony) oraz obszarów zagrożenia (kolor niebieski na mapie dostępnej pod adresem internetowym Głównego Inspektoratu Weterynarii), chyba, że tę zielonkę lub to ziarno poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa ASF lub składowano w miejscu niedostępnym dla dzików co najmniej 30 dni przed podaniem ich świniom. Najlepszym rozwiązaniem będzie rezygnacja z karmienia świń zielonką, natomiast zboże zebrane w jakimkolwiek miejscu w Polsce, po odpowiednim wysuszeniu do osiągnięcia wilgotności względnej ok.14,5% uznaje się za całkowite bezpieczne przy karmieniu świń.

Powinno się zwrócić uwagę na szczelność pomieszczeń i zbiorników , w których przechowywana jest pasza, a w szczególności zabezpieczyć paszę i zboże przed myszami i szczurami.

2.Każdy posiadacz świń ma obowiązek prowadzenia rejestru środków transportu przywożących świnie na teren gospodarstw i wywożących świnie z terenu gospodarstw, jak również środków transportu wjeżdżających i wyjeżdżających z terenu gospodarstw przywożących inne towary ( paszę, ściółkę opał, materiały budowlane , drewno itp.) Szczególną ostrożność należy zwrócić na pojazdy przyjeżdżające po zdechłe zwierzęta, których nie powinno się wpuszczać na teren gospodarstw, a padłe zwierzęta należy dostarczyć do załadunku, dowożąc je np. na taczkach lub własnymi urządzeniami załadunkowymi.
Należy zwrócić również uwagę na wjeżdżające własne maszyny rolnicze lub pojazdy, które używane były do prac w lesie lub prac polowych w pobliżu obszarów leśnych, a zwłaszcza w miejscach, gdzie stwierdzono ślady żerowania ( w postaci rycia – „ buchtowania”) dzików Pojazdy i maszyny powinny być w takich przypadkach każdorazowo przed wjazdem na teren gospodarstwa poddane zabiegom dezynfekcji poprzez opryskanie kół i podwozia tych pojazdów i maszyn rolniczych środkiem dezynfekcyjnym o udowodnionym działaniu zabójczym na wirusa afrykańskiego pomoru świń i po ok 10 minutach po dokonaniu dez6ynfekcji mogą wjechać na teren gospodarstwa, by być pozostawione w miejscu ich parkowania. W żadnym wypadku nie należy wypożyczać urządzeń np. kombajnów do cięcia i zbioru kukurydzy , czy zbóż do obszarów, gdzie występują przypadki ASF u dzików lub wykonywać tych prac w ramach tzw. pomocy sąsiedzkiej, Samochody osobowe gości innych osób przyjeżdżających do gospodarstw powinny być zaparkowane poza terenem gospodarstw.

3. Każdy posiadacz świń ma obowiązek prowadzenia rejestru osób wchodzących do pomieszczeń w których przebywają świnie ( lekarzy weterynarii, zootechników, inseminatorów, doradców żywieniowych, wykonawców usług serwisowych ,monterów urządzeń, osób prowadzących kontrole, naprawy itp.).

Ponadto osoby te muszą stosować środki ochrony osobistej w postaci używania odzieży ochronnej oraz środki higieny osobistej przed wejściem na teren chlewni i po wyjściu z pomieszczeń dla świń.

4. Każdy posiadacz świń ma obowiązek zabezpieczyć budynek, w którym przebywają świnie przed dostępem zwierząt wolno żyjących i domowych (psy, koty), dlatego dobrze by było założyć w oknach siatki, szczególnie w okresie wiosenno-letnim i jesiennym, zwrócić uwagę na szczelność budynku w kontekście zabezpieczenia go przed gryzoniami, w tym szczelność drzwi i ścian, które nie powinny mieć szczelin, dziur i poważnych uszkodzeń, w wyniku których powstają prześwity.

5. Swiń nie wolno utrzymywać w tych samych pomieszczeniach razem z innymi zwierzętami kopytnymi .W przypadku utrzymywania świń np. razem z bydłem w tym samym budynku gospodarczym ( dotyczy to głównie gospodarstw drobnotowarowych) muszą być w takim budynku oddzielne wejścia do części budynku, w którym utrzymywane są świnie i osobne wejścia do tej części budynku, w którym utrzymywane jest bydło, a dwie części tego samego budynku muszą być oddzielone od siebie murem.
Ponadto wskazane jest, jeśli w budynku jest jedno urządzenie do usuwania obornika, żeby kierunek przesuwu obornika odbywał się od chlewni poprzez oborę do miejsca jego składowania a nigdy odwrotnie.
Powyższe wynika z stwierdzanych faktów zakażenia świń słomą zadawaną bydłu na ściółkę oraz zielonką, pochodzącymi z pól i łąk zanieczyszczonych wirusem ASF.

6.Czynności związane z obsługą świń musza wykonywać tylko osoby, które wykonują te czynności w tym gospodarstwie, nie mogą one wykonywać czynności w innych gospodarstwach utrzymujących świnie lub posiadać własnych świń. Powyższe dotyczy przede wszystkim pracowników najemnych, wśród których szczególną uwagę należy zwrócić na pracowników z krajów, w których występuje ASF ( Ukraina , Białoruś, Rosja ). Należy też przy zatrudnianiu pracowników z tych krajów zwrócić uwagę , czy nie przywożą żywności pochodzenia zwierzęcego , w tym produktów wieprzowych , mogących zawierać wirusa ASF. Żywność taka jest zasadniczo konfiskowana na przejściach granicznych w Polsce, lecz mogą zdarzyć się przypadki braku skonfiskowania tej żywności i może ona przypadkowo lub celowo być wektorem wirusa ASF, przeniesionego do gospodarstw utrzymujących świnie. Osoby obsługujące świnie muszą stosować środki higieny osobistej, w tym mycie i odkażanie rąk oraz oczyszczanie i odkażanie obuwia, każdorazowo przed wejściem przez matę dezynfekcyjną do budynku, a po wejściu należy zmienić obuwie na obuwie robocze używane tylko w chlewni

oraz ubranie na ubranie robocze używane tylko w chlewni. Najlepiej to zrobić na ławeczce lub taborecie tak aby po jednej stronie zostawić buty i ubranie zewnętrzne, a po drugiej stronie założyć buty i ubranie używane tylko w chlewni Należy pamiętać , że przy wejściu i wyjściu z chlewni należy każdorazowo odkazić ręce poprzez zanurzenie lub spryskanie środkiem dezynfekcyjnym do rąk.
Należy też regularnie na bieżąco oczyszczać i odkażać narzędzia i sprzęt używany przy obsłudze świń, który należy używać tylko we własnym gospodarstwie, a najlepiej wyłącznie w budynku, w którym są świnie, czyli powinien być zapewniony osobny sprzęt i narzędzia do obsługi świń dla każdego budynku, jeżeli świnie na terenie danego gospodarstwa przebywają w kilku budynkach.
Należy też pamiętać o tym, że środki transportu przewożące zwierzęta, w tym pojazdy rolników oraz maszyny rolnicze powinny być czyszczone i odkażane po każdym ich użyciu, a w szczególności gdy są używane poza gospodarstwem. Oczyszczenie oznacza uzyskanie czystej powierzchni, którą następnie zanurzamy w środku dezynfekcyjnym lub spryskujemy środkiem odkażającym (dezynfekcyjnym).
7.Na posiadaczu świń ciąży obowiązek wyłożenia mat dezynfekcyjnych przed wejściami i wyjściami do/z pomieszczeń , w których znajdują się świnie, przy czym szerokość mat nie powinna być mniejsza niż szerokość danego wejścia lub wyjścia a długość nie mniejsza niż 1 m. Maty te trzeba utrzymywać w stanie zapewniającym utrzymanie skuteczności działania środka dezynfekcyjnego, co oznacza że przed każdym wejściem i wyjściem do/z pomieszczeń, w których utrzymywane są świnie należy matę nasączyć świeżo przygotowanym środkiem dezynfekcyjnym o udowodnionym działaniu na wirusa afrykańskiego pomoru świń, w stężeniu podanym przez producenta, wejść na matę obydwoma nogami i pozostać na macie lub po opuszczeniu maty przez czas ok 10 minut w celu skutecznego zadziałania środka odkażającego. Należy też okresowo wymienić matę lub ją oczyścić, bowiem w stanie silnego zabrudzenia maty skuteczność środków dezynfekcyjnych spada do zera.. Maty dezynfekcyjne można zakupić od producentów lub w punktach sprzedaży lub wykonać we własnym zakresie poprzez umieszczenie na folii w nierdzewnym obramowaniu krótko pociętej grubej warstwy słomy, trocin,, czy innego materiału chłonnego w postaci gąbki ( zużyte dywany nie są zalecanym materiałem, gdyż nie mają wystarczającej chłonności środka odkażającego)
8.Na posiadaczu świń ciąży obowiązek sporządzania aktualnego spisu świń poza wpisami prowadzonymi w księdze rejestracji i identyfikacji zwierząt. Spis ten ma za zadanie aktualizowanie na bieżąco liczby świń przebywających pod katem kategorii produkcyjnych z podziałem na prosięta ( od urodzenia do odsadzenia), warchlaki ( od odsadzenia do 10 tygodnia życia), tuczniki ( od 10 tyg. życia do9 dnia uboju),loszki ( dojrzała płciowo samica do pierwszego wyproszenia, lochy( samica po pierwszym wyproszeniu ) knurki ( samiec od 10 tyg. życia do pierwszego krycia) i knury( dojrzałe płciowo samce , używane do rozrodu) we wszystkich zdarzeniach związanych z urodzeniem, śmiercią, kupnem , sprzedażą i innymi zdarzeniami losowymi np. kradzież zwierząt. Prowadzenie spisu pozwala na stałe monitorowanie stanu zdrowia świń przez lekarza weterynarii opiekującego się stadem i podczas kontroli urzędowych prowadzonych przez organy nadzoru w tym organy Inspekcji Weterynaryjnej.

9.W przypadku chowu świń w systemie wolno wybiegowym, który nie jest zalecany z powodu aktualnej niekorzystnej sytuacji epizootycznej w związku z rozprzestrzenianiem się ASF, wybieg dla świń musi być zabezpieczony podwójnym ogrodzeniem o wysokości wynoszącej co najmniej 1,5 m związanym na stałe z podłożem , w celu uniemożliwienia kontaktu bezpośredniego przebywających na wybiegu świń a zwierzętami, które mogą podchodzić do ogrodzenia z zewnątrz, w tym dzikami.. Termin „związane na stałe z podłożem” oznacza, że ogrodzenie musi być na stałe umieszczone w podłożu np. poprzez słupki, filary, siatka ,czy inny fragment ogrodzenia powinna być wkopana w ziemię lub umieszczona na podmurówce, czy krawężniku w celu zabezpieczenia przedostawania się dzików lub psów pod ogrodzeniem.
10. Obowiązuje bezwzględny zakaz wnoszenia i wwożenia do gospodarstw utrzymujących świnie zwłok dzików, tusz dzików i ich części oraz niejadalnych produktów pochodzących od dzików, sprzętu używanego w lesie, szczególnie podczas polowań lub prac leśnych. Dotyczy to w szczególności osób, uczestniczących w polowaniach, które nie mają prawa wejścia do gospodarstwa utrzymującego świnie nie wcześniej niż po 72 godzinach od dnia zakończenia polowania, a urządzenia i sprzęt używane podczas polowania powinny być przed wejściem do gospodarstwa oczyszczone i odkażone, natomiast sam fakt wejścia takiej osoby do gospodarstwa powinien być odnotowany w rejestrze wejść. Ważne jest też, aby psy uczestniczące w polowaniach nie miały dostępu do świń.
11.Obowiazuje bezwzględny zakaz w pomieszczeniach, w których utrzymywane są świnie zadawania słomy na ściółkę, pochodzącej z obszarów objętych ograniczeniami ( kolor czerwony) oraz obszarów zagrożenia (kolor niebieski), chyba ,że tą słomę poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa ASF lub składowano w miejscu niedostępnym dla dzików przez co najmniej 90 dni przed jej wykorzystaniem. Należy przy tym zauważyć ze analiza wystąpienia dotychczasowych ognisk ASF potwierdziła fakt ,że nie było wystąpienia ognisk ASF w chlewniach bezściołowych, Dlatego też znaczenia słomy w przenoszeniu wirusa ASF nie należy lekceważyć i powinna ona być odpowiednio zabezpieczona przed dostępem zwierząt wolno żyjących.

Oprócz wymienionych i omówionych powyżej zasad bioasekuracji, nie mniej ważne jest przestrzeganie przez posiadaczy świń ustawowych przepisów dotyczących identyfikacji i rejestracji świń, a zwłaszcza obowiązku rejestracji siedziby stada i świń nawet wtedy gdy utrzymywana jest jedna świnia, niekoniecznie na cele konsumpcyjne ( tzw. zwierzę towarzyszące), przestrzegania obowiązku oznakowania świń terminie 30 dni od dnia ich urodzenia bądź zakupu i zgłoszenia tego faktu kierownikowi Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa właściwemu terytorialnie dla danego powiatu. Ponadto należy oprócz obowiązku prowadzenia księgi rejestracji świń przestrzegać ustawowego terminu zgłaszania wszystkich zdarzeń dotyczących przemieszczeń świń, który w przypadkach kupna ,sprzedaży, uboju śmierci, przywozu z krajów Unii Europejskiej lub państw trzecich wynosi 7 dni . Nie później niż w dniu 31 grudnia danego roku kalendarzowego posiadacze świń zobowiązani są sporządzić spis świń przebywających w siedzibie stada i przekazać go kierownikowi Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa właściwemu terytorialnie dla danego powiatu w terminie 7 dni od dnia dokonania tegoż spisu.

Wszystkie świnie będące przedmiotem kupna czy sprzedaży zarówno w obrocie krajowym ,czy międzynarodowym muszą być zaopatrzone w świadectwa zdrowia. Bezwzględnie nie wolno nabywać świń z regionów, w których sytuacja w zakresie ASF nie jest do końca jasna. Zwracanie uwagi na pozorny zysk i kupowanie tuczników, czy warchlaków, tam gdzie trochę taniej może doprowadzić do klęski nie tylko nabywcę ale i jego sąsiadów, dlatego w stwierdzonych przypadkach nabywania świń bez obowiązujących świadectw zdrowia Powiatowy Lekarz Weterynarii w Łowiczu będzie wydawał decyzję administracyjne z nakazem uboju lub zabicia takich świń i zakazem ich utrzymywania na okres 3 lat, a za ubite lub zabite świnie nie będzie wypłacane odszkodowanie.

Kontrole gospodarstw utrzymujących świnie pod kątem przestrzegania zasad bioasekuracji będą prowadzone zgodnie z przyjętym harmonogramem , a ich zakończenie przewiduje się w roku 2021..