Poznańscy biskupi i ich rządy chwalebne

…przeszedł do pamięci potomnych liczbą i wspaniałością dzieł publicznych…

Jedną z wybitniejszych postaci w galerii poznańskich biskupów był Jan Lubrański (zm. 1520).

Z jego fundacji powstała w 1519 r. Akademia, spełniająca marzenia ówczesnych humanistów dotyczące nowoczesnego kształcenia, jedna z najlepszych uczelni w Europie. Jej wychowankami byli m.in. kompozytor Wacław z Szamotuł czy lekarz Józef Struś.

Za czasów Lubrańskiego podjęto wiele inicjatyw budowlanych na Ostrowie Tumskim (naprawiono mosty i bruki, wybudowano psałterię, budynek szkoły i wodociągi, a Ostrów otoczono murem) oraz w samej katedrze, którą biskup hojnie doposażył. Większość prac ukończono po jego śmierci.

…przejawiał … znakomitość w sprawach prywatnych i publicznych…

Postacią mniej znaną, choć europejskiego formatu, był świetny prawnik i dyplomata biskup Wawrzyniec Goślicki (zm. 1607). Jego traktat De optimo senatore (O dobrym senatorze) - wydany w Wenecji w 1568 r., wznowiony w 1593 r. w Bazylei, oraz kilkakrotnie publikowany w angielskim przekładzie – stał się mocnym głosem w toczącej się wówczas w całej Europie dyskusji na temat ustroju państw.

Przez wiele lat uważano, że pierwszy angielski nakład dzieła został skonfiskowany i spalony przez cenzurę (mowa o czasach Elżbiety I). Tłumacz jednak przezornie pominął fragmenty, które mogłyby drażnić królową - m.in. partie dotyczące roli Kościoła katolickiego w państwie czy krytyki monarchii dziedzicznej i cenzura nie była nawet potrzebna.

…Kościół winien cieszyć się i radować, że wydał tak czujnego pasterza…
Mimo upływu czasu dzieło Goślickiego nie poszło w zapomnienie. Tytus Filipowicz, ambasador RP w Stanach Zjednoczonych w okresie międzywojennym uznał, że wywarło ono wpływ na twórców …amerykańskiej Deklaracji niepodległości, zdradzając nieznajomość tematu. Amerykanie przyjęli jego tezę z lekko ironiczną życzliwością. Współcześnie traktat Goślickiego uważany jest w Anglii za jedno z ważniejszych dzieł w historii myśli politycznej (wnikliwą analizę recepcji traktatu na przestrzeni wieków zawdzięczamy Teresie Bałuk-Ulewiczowej z Uniwersytetu Jagiellońskiego).

Jako biskup poznański Goślicki był powszechnie szanowany i ceniony - za naukową atmosferę, która panowała na jego dworze oraz za pasterskiego życia pobożność.

Pochowany w katedrze poznańskiej… oczekuje zmartwychwstania

Zgodnie z tradycją poznańscy biskupi chowani byli po śmierci w katedrze. Zwyczaj budowania kaplic, pełniących funkcje kaplic grobowych i fundowania do nich okazałych nagrobków, rozpowszechnił się w XV w.

Nagrobek Jana Lubrańskiego, zamówiony przez jego następcę Piotra Tomickiego, jest najstarszym w katedrze przykładem renesansowej plastyki nagrobnej. Otwiera on szereg wspaniałych renesansowych dzieł sztuki poświęconych pamięci biskupów pochowanych w świątyni - m. in. Adama Konarskiego czy Benedykta Izdbieńskiego. Ostatnim wykonanym w tej stylistyce jest wspaniały nagrobek bpa Goślickiego.

Daina Kolbuszewska

Zainteresował Cię ten temat? Chcesz wiedzieć więcej?
Bądź z nami!
** Wycieczka:** 16 czerwca (sobota); g. 12; spotkanie przy kościele NMP na Ostrowie Tumskim

Wstęp bezpłatny

Szczegółowe informacje na temat projektu Terra Incognita – odkryj Ostrów Tumski! Oraz materiały do pobrania na stronie internetowej Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT www.poznan.pl/trakt.

Terra Incognita - odkryj Ostrów Tumski! Serwis specjalny Serwis poświęcony projektowi Terra Incognita. Co miesiąc publikowane będą tu tematyczne artykuły przedstawiające największe wydarzenia i najciekawsze atrakcje Ostrowa Tumskiego.