Ratujemy zabytkowe nagrobki

Po raz trzeci 1 listopada br. na poznańskich cmentarzach znani Wielkopolanie zbierać będą datki przeznaczone na rekonstrukcję
zabytkowych nagrobków cmentarza na Rossie w Wilnie.

Po pierwszej zbiórce w 2000 roku - za 18 tysięcy złotych, wyremontowaliśmy neorenesansową kaplicę Mączyńskich, znajdującą się przy głównej alei wileńskiego cmentarza. Pochowana jest tam m.in. Karolina Mączyńska, zamordowana przez bolszewików w 1920 roku w Dyneburgu. W ubiegłym roku zebraliśmy 25 tysięcy złotych. 30 procent tej kwoty przeznaczyliśmy na nowy nagrobek dla związanego z Poznaniem pisarza śp. Romana Brandstaettera. Pozostała część pozwoliła na zasadniczy remont kaplicy Malinowskich na Rossie. Wilhelm Malinowski był długoletnim pracownikiem Wileńskiego Banku Ziemskiego, działaczem społecznym, ojcem Wandy Osterwiny , znanej aktorki wileńskiej. W tejże rodzinnej kaplicy spoczywa także Bolesław Malinowski, inżynier, budowniczy wielu domów w Wilnie oraz m.in. autor mostu Zwierzynieckiego. W grobowcu tym pochowany także został Jan Malinowski, plenipotent Radzwiłłów z Nieświerza, jak też inni członkowie rodziny.

Media razem

1 listopada Społeczny Komitet ,,Poznaniacy – Rossie i...” przeprowadzi po raz trzeci zbiórkę pieniędzy na poznańskich cmentarzach. Już druga ze zniszczonych a tak pięknych kaplic Rossy, została odrestaurowana dzięki szczodrości poznaniaków, którzy dając złotówki na kweście, pomyśleli o starej, wileńskiej nekropolii. Przypominamy, że Komitet ,,Poznaniacy – Rossie” tworzą: Towarzystwo Miłośników Miasta Wilna i Ziemi Wileńskiej, Stowarzyszenie im. Romana Brandstaettera oraz wielkopolskie media.
Nawiązaliśmy bezpośredni kontakt z ,,Kurierem Wileńskim”– jedynym ukazującym się w języku polskim dziennikiem na Litwie. Czytelnicy tej gazety wybrali w plebiscycie zabytkowe obiekty.Gdy w grudniu 2000 roku redakcja ,,Kuriera Wileńskiego" otrzymała list z Poznania, nawet nie podejrzewała, że ten szlachetny czyn zainicjowany przez poznaniaków, przerośnie w piękną tradycję - z radością relacjonują koledzy z wileńskiego dziennika. – Kaplica Malinowskich była strasznie zdewastowana, dwie ściany trzeba było budować od nowa. Nad projektem cały czas czuwała architekt naczelny Cmentarza Rossa i Starego Bernardyńskiego- napisała do nas Helena Gładkowska z ,,Kuriera Wileńskiego”.

Po trzech miesiącach prac na stromym wzgórzu już z daleka widnieje odnowiona obszerna kaplica. Wejście do podziemi zostało zabezpieczone, od nowa wyrosły ściany, z daleka jaśnieje cynkowany dach.

Nekropolia na Rossie

Rossa to jeden z najważniejszych i najpiękniejszych polskich cmentarzy. Mogą się z nią równać tylko warszawskie Powązki, cmentarz Łyczakowski we Lwowie oraz Rakowiecki w Krakowie. Cmentarz powstał w roku 1769. Po roku 1936 nikt się o niego nie troszczył. Groby bezczeszczono, niszczono pomniki. A w roku 1967 cmentarz w ogóle zamknięto. Odtąd chowa się tu jedynie ludzi zasłużonych. Istnieje stara i nowa Rossa. Właśnie w części nowej znajduje się mały cmentarzyk wojskowy, gdzie w mogile matki, Marii z Billewiczów, u jej stóp, pochowane jest serce marszałka Józefa Piłsudskiego. Grobowiec z czarnego granitu umieszczono między grobami żołnierzy, którzy zginęli w latach 1919-1920, broniąc wolności ojczyzny. Na Rossie można spotkać także groby wielu innych znanych i zasłużonych ludzi. Są tu pochowani: pierwsza żona Marszałka-Maria, jego brat Adam, Joachim Lelewel, Kazimierz Wilczyński– autor albumu o Wilnie, Michał Romer, Władysław Syrokomla, rodzina Ruszczyców, Franciszek Smuglewicz, Juliusz Kłos, Euzebiusz Słowacki, August Bem, Bolesław Bałzukiewicz, Onufry Pietraszkiewicz i wielu innych.

Opieka

Cmentarz oficjalnie znajduje się pod opieką samorządu miasta Wilna. Przed 12 laty powstał Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą, któremu przewodniczy Alicja Klimaszewska. W czasie istnienia tego stowarzyszenia zebrano środki na odnowienie kilkunastu pomników. Corocznie organizuje się sprzątanie cmentarza. W tej akcji masowo biorą udział uczniowie szkół polskich Wilna. Wieloletnim przyjacielem nekropolii na Rossie był Jerzy Waldorff.

Gdzie? Kiedy?

Zbiórka przeprowadzona zostanie 1 listopada br. na dwóch poznańskich cmentarzach: Junikowo (przy wejściu od ulicy Grunwaldzkiej i przy wejściu od ulicy Cmentarnej) oraz Miłostowo (przy wejściu od ulicy Warszawskiej i przy wejściu od ulicy Gnieźnieńskiej), w godzinach 10.00 - 16.00
Każdy z kwestujących będzie posiadał identyfikator, a zbiórka prowadzona będzie do specjalnie oznakowanych puszek, na oznaczonych stoiskach.

Kto?

Kwestować będą ludzie nauki: rektor UAM prof. Stanisław Lorenc, prof. Bohdan Gruchman, prof. Ryszard Fiedorow, prof. Jerzy Smorawiński i prof. Wiesława Ziółkowska. Ludzie kultury: Przemysław Bystrzycki, Romuald Grząślewicz , Piotr Kuźniak, Jacek Hałasik, Zbigniew Grochal , Jerzy Garniewicz, Aleksander Gołębiowski. Politycy: Marcin Libicki, Waldy Dzikowski, Sylwia Pusz, Joanna Nowiak, Stanisław Stec, Włodzimierz Łęcki, Piotr Walerych, Marek Zieliński i prezydent Poznania Ryszard Grobelny.