Reporter powinien być dobrym człowiekiem

W wypowiedziach wybitnych polskich reportażystów nie obyło się bez mocnych, krytycznych słów pod adresem współczesnego dziennikarstwa:
- Dziennikarz to obecnie taki "niewiadomo kto", ponieważ w tym słowie zamyka się wiele zawodów - mówił Wojciech Tochman. – To zajęcie uprawiają ludzie, którzy często nie posiadają elementarnego wychowania i wykształcenia. Osobiście, nie uważam się za dziennikarza.

O tym czy reportaż to twór literacki czy może dziennikarski mówił Włodzimierz Nowak:
- Reporterzy bywają literatami, ale zawód ten przede wszystkim polega na rejestrowaniu rzeczywistości. Opisywanie jej tworzy także pewnego rodzaju „inny świat”, inną nową rzeczywistość.

- Każde działanie, gdy myśli się formą, jest pewnym wyborem, kreacją - dopowiada Wojciech Tochman. - Czasem jednak dzieje się tak, że reportaż wyprzedza rzeczywistość i to jest ten bolesny styk rzeczywistości z dziennikarstwem.
Jego zdaniem, reportaż to gatunek, którą główną cechą jest subiektywizm. Jedyną obiektywną rzeczą w reportażu są fakty, reszta jest wrażeniem reportera.
Czym powinien cechować się dobry reportaż? Przede wszystkim powinien posiadać osobistą refleksję autora. Bardzo istotna jest także sama relacja autora z bohaterem.

Na pytanie „jak to jest właściwie z bohaterem reportażu?” Jacek Hugo-Badera odpowiada rozbrajająco prosto: - Fajnie!
Po chwili jednak dodaje, że bohater reportażu nie jest w żadnym wypadku przedmiotem.

- Kontakt z drugim człowiekiem, osobista relacją, która się wytwarza podczas rozmów poprzedzających reportaż, jest najważniejsza - tłumaczy Hugo-Bader. - To,co można potem użyć w takim reportażu, a czego się nie powinno zależy oczywiście od reportera. Istnieją różne techniki, aby nawiązać bliską relację z osobą, o której się pisze.

Jacek Hugo-Bader przyznaje, że na przykład nigdy nie rozmawia ze swoim bohaterem dłużej niż półtorej godziny.

– Ryszard Kapuściński powtarzał zawsze, że reporter powinien być dobrym człowiekiem – opowiada Wojciech Tochman. - Modyfikuję nieco to zdanie i stwierdzam, że reporter powinien być po pierwsze człowiekiem, a potem dopiero reporterem.

Według Tochmana, każdy reporter powinien dbać o ochronę swoich bohaterów.Można to osiągnąć, pomijając czasem pewne fakty, bez których reportaż nie ucierpi. Należy jednak pamiętać, że reporter nie jest w żadnym wypadku terapeutą, chociaż kontakt z nim może mieć terapeutyczny skutek.

Każdy reportaż posiada posiada pewną siłę sprawczą - dzięki niemu można nazwać publicznie coś, na co wszyscy patrzymy. Zdarza się też tak, że reportaż, pokazuje ludziom ich sytuację z innej perspektywy.

Czego powinien wystrzegać się reporter? Przede wszystkim stawiania sobie na początku jakiegoś zagadnienia tezy. Gdy to się stanie, cały reportaż będzie polegał na udowadnianiu jej.

Czy istnieje więc recepta na idealny reportaż? – Trzeba pisać tak, żeby czytelnika obchodził los osoby, o której piszemy – podsumowuje Wojciech Tochman.