Wakacje: Gdzie z paszportem? Gdzie z dowodem? Kto wymaga wizy?

21 grudnia 2007 r. Polska przyjęła w pełni dorobek Państw Schengen wraz ze zniesieniem kontroli na granicach wewnętrznych Unii. Nie oznacza to jednak, że możemy podróżować po Europie bez dokumentów. Bez względu na wiek, każda osoba powinna mieć przy sobie dowód osobisty bądź paszport, jeżeli przekracza granice wewnętrzne Unii Europejskiej.

I to, o czym często zapominają rodzice tak samo jest w przypadku dzieci, które podróżują wraz z rodzicami, opiekunami, jako uczestnicy wycieczek szkolnych czy też samotnie. W przypadku kontroli pozwala to funkcjonariuszom zarówno polskich, jak i służb innych państw, na ustalenie tożsamości dziecka i jest warunkiem koniecznym do przekroczenia granicy państwa bez łamania przepisów Kodeksu Granicznego Schengen.

Od czasu wejścia do obiegu paszportów biometrycznych, czyli od 2006 r., skończyła się możliwość wpisywania danych dzieci do paszportów rodziców – muszą mięć własne dokumenty. Jednak jeśli rodzic ma nadal ważny paszport, wydany przed 2006 rokiem, w którym ma wpisane swoje dziecko, to może z nim podróżować na podstawie tego paszportu.

Wniosek o wyrobienie dowodu osobistego lub paszportu można złożyć we właściwym urzędzie gminy, miasta bądź urzędzie wojewódzkim (w przypadku paszportów) praktycznie zaraz po urodzeniu się dziecka, o ile nadano już mu numer PESEL, po przestawieniu odpowiednich dokumentów, zgody rodziców i zdjęcia dziecka. W zależności od wieku osoby nieletniej dokumenty te wydawane są na różny okres ważności.

Gdzie wystarczy dowód osobisty?

Dowód osobisty jest dokumentem uprawniającym obywateli Polski do przekraczania granic:
- państw członkowskich Unii Europejskiej,
- państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, które nie należą do UE oraz państw, które nie są stronami umowy o EOG, ale na podstawie umów zawartych ze Wspólnotą Europejską, obywatele państw członkowskich UE mogą korzystać ze swobody przepływu osób (Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria),
- państw, które na podstawie jednostronnych decyzji, uznają dowód osobisty za dokument wystarczający do przekroczenia granicy (Albania, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czarnogóra, Macedonia, Serbia).

Jak powinny podróżować dzieci?

Ważną sprawą jest również podróżowanie dzieci bez opieki rodziców czy opiekunów prawnych, a np. pod opieką dziadków czy też samotnie. Nasze prawo krajowe nie wymaga specjalnego upoważnienia, ale przed podróżą do innych krajów, zwłaszcza do krajów z innych kręgów kulturowych, warto zasięgnąć informacji w przedstawicielstwach dyplomatycznych. 

Podczas kontroli osób małoletnich funkcjonariusze Straży Granicznej stosują wytyczne zawarte w Rozporządzeniu (WE) nr 562/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiającego wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen), w którym możemy przeczytać m.in., że Straż graniczna zwraca szczególną uwagę na małoletnich, niezależnie od tego, czy podróżują pod opieką, czy samotnie. A osoby niepełnoletnie przekraczający granicę zewnętrzną podlegają takiej samej odprawie wjazdowej i wyjazdowej, jak osoby dorosłe.

W przypadku dzieci podróżujących pod opieką straż graniczna sprawdza, czy osoby im towarzyszące sprawują nad nimi opiekę rodzicielską, w szczególności jeżeli małoletnim towarzyszy tylko jedna osoba dorosła i istnieją poważne podstawy do podejrzeń, że mogli oni zostać bezprawnie zabrani spod opieki sprawującej (osób sprawujących) nad nimi prawną opiekę rodzicielską. W tym ostatnim przypadku straż graniczna prowadzi dalsze dochodzenie w celu sprawdzenia, czy podane informacje nie są niespójne lub sprzeczne.

Jeśli osoba małoletnia podróżuje samotnie straż graniczna upewnia się, za pomocą szczegółowej kontroli dokumentów podróży i dokumentów uzupełniających, że małoletni nie opuszczają terytorium państwa wbrew woli osoby sprawującej (osób sprawujących) nad nimi opiekę rodzicielską.

Dokąd bez wizy?

Od 1 maja 2004 roku wobec obywateli polskich został całkowicie zniesiony obowiązek posiadania wiz przy wyjeździe do krajów Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Liechtenstein, Norwegia) - niezależnie od celu i czasu trwania pobytu. Ale na pobyt dłuższy niż trzy miesiące potrzebne będzie nam stosowne zezwolenie, uzyskiwane od uprawnionych organów państwowych.

Poza Unią Europejską Polacy mogą podróżować bez wiz do większości krajów z tzw. białej listy, oczywiście na podstawie paszportu. Zgodnie z zasadą wzajemności, państwa z „białej listy” nie powinny one wymagać wiz od obywateli UE. Są to: Andora, Argentyna, Brazylia, Brunei, Chile, Chorwacja, Gwatemala, Honduras, Izrael, Japonia, Kanada, Korea Południowa, Kostaryka, Meksyk, Malezja, Monako, Nikaragua, Nowa Zelandia, Panama, Paragwaj, San Marino, Salwador, Singapur, Urugwaj, Watykan i Wenezuela.

"Biała lista" obejmuje również regiony pozostające pod administracją Chin: Hongkong i Makau.

Z większością państw z "białej listy" Polska zawarła umowy o ruchu bezwizowym, poza Australią i Stanami Zjednoczonymi.