Wielkie Odkrywanie Wielkopolski - Zabytki miasta i gminy Zduny

Spokojna, przyjazna ludziom okolica, zachęca do odpoczynku i wytchnienia. Być może właśnie dlatego, coraz więcej osób spoza Zdun decyduje się tutaj na budowę swoich domów. Głównym celem, jaki stawia sobie miasto i gmina Zduny, jest kompleksowy i równomierny rozwój gospodarczy, kulturalny i społeczny. Gmina realizuje te zadanie poprzez wspieranie lokalnej przedsiębiorczości oraz rolnictwa. Troską władz Zdun jest poprawa warunków życia mieszkańców gminy oraz ochrona środowiska naturalnego.

Gmina posiada typowy krajobraz rolniczy. Dominują pola i powierzchnie zajęte przez lasy. Te ostatnie stwarzają dogodne warunki do występowania licznej zwierzyny łownej oraz do zbieractwa runa leśnego. Około 4 km od Zdun, położony jest rezerwat florystyczny Baszków utworzony w celu ochrony bardzo rzadkiej w Wielkopolsce paproci – długosza królewskiego. Innym ciekawym obszarem jest torfowisko, rezerwat ścisły „Mszar Bogdaniec”, bór mieszany sosnowo –świerkowy, bagienny i cenne skupienia torfowcowe. W zachodniej części gminy, obok kompleksów leśnych występują duże powierzchnie łąk oraz sąsiadujące z nimi stawy.

Zduny otrzymały prawa miejskie w 1267 r. i należą do najstarszych miast Wielkopolski. Jego historia to dzieje trzech odrębnych ośrodków miejskich. Każdy z nich, posiadał własne władze, rynki, ratusze, cmentarze. W Zdunach Polskich istniała parafia katolicka z kościołem, w Zdunach Niemieckich i Sieniutowie znajdowały się osobne zbory ewangelickie. Miasta połączono w całość w 1761 r. Korzystna lokalizacja miasta na szlaku prowadzącym z centralnej Polski na Śląsk, i dalej na Zachód Europy sprawiła, że na zdunowskim rynku ustawiono największą w Wielkopolsce komorę celną. Znaczną część, rzemieślników stanowili tkacze i sukiennicy. W drugiej połowie osiemnastego stulecia pracowało tutaj 429 tkaczy wełny, 100 sukienników, 464 przędzalników. W 1888 r. Zduny liczyły 3529 mieszkańców, którzy mieszkali w 433 domach. Wśród zdunowian było 2465 ewangelików, 1014 katolików i 50 Żydów. Zduny, wraz z Chachalnią, Borownicą i Rudą, znalazły się na linii niepodległościowych walk powstania wielkopolskiego. Mieszkańcy miasta brali czynny udział w walkach, wielu z nich poległo. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, miasto leżało na granicy polsko-niemieckiej. Po II wojnie światowej, ze względu na przesunięcie granicy polskiej na zachód, znaczenie Zdun osłabło.

Zabytki
Ratusz z 1684 roku, rozbudowywany w XIX wieku.
Kościół parafialny rzymskokatolicki p.w. św. Jana Chrzciciela - barokowy, wzniesiony w latach 1719-1733, Wyposażenie wnętrza z XVII/XVIII w.
Kościół ewangelicki z XVIII wieku, posiada cechy baroku i klasycyzmu. Obecnie dom pogrzebowy.
Największy w Wielkopolsce zespół zabudowy małomiasteczkowej (60 barokowych domów), konstrukcji szachulcowej, drewnianej i szkieletowo-glinianej z XVII-XIX w.