Z urny do kieszeni

Czy można zarobić na śmierci samotnego sąsiada czy dalekiego krewnego?
Wystarczy znaleźć zakład, który zawyży fakturę za pochówek. Są firmy,
które same proponują takie usługi. Za wszystko płaci ZUS.

Jeszcze przed kilkoma laty wyłudzano zasiłki na sfałszowane akty zgonu i podrobione faktury. Ten rodzaj przekrętu stracił racje bytu, gdy ZUS zmienił przepisy i wprowadził ściślejsze zasady kontroli dokumentów. Proceder wyłudzania zasiłków nadal jednak istnieje, tyle że jego mechanizm jest inny. Teraz dotyczy pochówków zlecanych przez dalszych krewnych i niespokrewnionych czyli „obcych’’ (wg terminologii firm pogrzebowych).
Zgadzają się oni na zawyżenie wartości faktury lub też sami inicjują takie oszustwo. To im się opłaca, gdyż po zmianie przepisów ZUS nie wypłaca ,,obcym’’ żadnych pieniędzy poza udokumentowanym fakturą zwrotem poniesionych kosztów. Zyskiem dzielą się z zakładem pogrzebowym.

Drugi żywot faktur

Oficjalnie o przekrętach nikt z branży pogrzebowej nie chce mówić. Znaleźliśmy jednak jego potwierdzenie, idąc tropem jednej z faktur za usługi związane z pochówkiem wystawionej przez zakład pogrzebowy X. z Poznania.
Z faktury wynika, że daleki krewny zmarłej Z. wykorzystał cały zasiłek pogrzebowy z ZUS: ponad 4,5 tys. zł. Podana na niej cena trumny do kremacji: 1680 zł (cena oficjalna w tym samym zakładzie – do 500 zł). Cena urny: 1200 zł (oficjalna – 500-700 zł). Koszty przewozu zwłok: 700 zł (oficjalnie – 130-180 zł). Opłaty cmentarne: 970 zł.
Ustaliliśmy datę kremacji i pogrzebu Z. Sprawdziliśmy, że zamiast drogiej trumny użyto w rzeczywistości zwykłej, trzykrotnie tańszej.

– A urna też była nic szczególnego, granitowa – dowiedzieliśmy się w poznańskim krematorium. Urny z granitu kosztują kilkaset złotych. 1200 zł płaci się za najdroższe – metalowe ze złoceniami.
Jeszcze bardziej zawyżono przewóz zwłok. 700 zł kosztowałoby przewiezienie ich z Warszawy do Poznania! Tymczasem przewożono je w obrębie Poznania, a następnie transportowano urnę do Swarzędza.

Tajemnice kryje ziemia

Właściciel zakładu pogrzebowego X. był zdenerwowany pytaniami o ceny swoich usług i fakturę. Na przestrzeni czterech dni udzielił nam różnych, sprzecznych ze sobą odpowiedzi (patrz ramka). Jego ostatecznej wersji o wystawieniu korekty faktury na niższą kwotę nie potwierdził w rozmowie z nami krewny Z. – Panie, gdyby tutaj zaczęli kopać, to by dopiero cuda były – mówi pracownik jednego z poznańskich cmentarzy. – Ale żeby robić ekshumacje, to musiałaby się policja tym zająć, a ona ma dosyć roboty z żywymi. Zresztą nakazu, żeby sprawdzić trumnę czy urnę, nikt pewnie nie wyda...

Mirosław Idziorek
rzecznik ZUS w Poznaniu

Staramy się kontrolować wypłaty zasiłków pogrzebowych, gdyż zdarzało się, że wyłudzano zasiłki na podstawie fałszywych faktur i aktów zgonu. W ostatnim czasie nie stwierdziliśmy żadnych wyłudzeń zasiłku. Tego rodzaju praktyki są ściganym z urzędu przestępstwem.

Zasiłek pogrzebowy

Zasiłek pogrzebowy wynosi 4.539,86 zł. W przypadku bliskiej rodziny osoby zmarłej wypłacany jest w całości. W przypadku dalszej rodziny lub osób niespokrewnionych, ZUS zwraca wyłącznie kwotę z faktury z zakładu pogrzebowego.

I rozmowa z szefem firmy X (ubiegły piątek)

Skąd takie wysokie ceny na fakturze?

- Widać klient zażyczył sobie bardzo dobrej trumny i najlepszej urny. Często ludzie domagają się wysokiego standardu.

Jak często?

- Zdarza się. Wiadomo, że ludzi chcą pochować swoich bliskich jak najlepiej i nie szczędzą pieniędzy.

... i II rozmowa z szefem firmy X (wczoraj)

Dlaczego – jak ustaliliśmy – do pochówku użyto innej trumny i urny niż wynika z faktury?

- (Przedsiębiorca oddzwania po 20 minutach). Ta faktura, co pan ją ma, to jest nieważna. Klient potem przyszedł i zamówił coś innego, znacznie tańszego.

Co innego zamówił?

- To tajemnica, nie mogę nic powiedzieć.

Rozmowa z klientem firmy X

Czy korzystał pan z zakładu pogrzebowego X.?

- Tak i jestem bardzo zadowolony z usług tej firmy. Nie wiem czemu pan się o to wypytuje.

Czy dane z faktury (cytuję je – przyp. red.) zgadzają się?

- Jak najbardziej.

Dlaczego chciał pan takiej drogiej trumny, a nie takiej, jakie stosowane są zawsze do kremacji?

- Chciałem coś znacznie lepszego.

Skąd był zamawiany przewóz na cmentarz w Swarzędzu?

- Ze szpitala w Poznaniu.

Kim dla pana była zmarła?

- Ciotką.