Jak się bronić przed nieuczciwą uczelnią?

W zeszłym roku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeprowadził kontrolę 100 szkół wyższych z całego kraju. Okazało się wtedy, że niemal wszystkie stosowały w umowach ze studentami tzw. niedozwolone postanowienia. A te po prostu "nie wiążą konsumenta, jeśli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający jego interesy" - tak mówi urzędowa definocja. A student płacący czesne jest w świetle prawa takim samym konsumentem, jak na przykład klient dewelopera kupujący mieszkanie. W związku z tym ma też takie same prawa. Dlatego też klauzule niedozwolone nie obowiązują studentów-konsumentów, a ich używanie przez uczelnie-przedsiębiorców jest zabronione.

Co jest zakazane?

Klauzulą niedozwoloną w umowie ze studentem będzie na przykład zapis mówiący, że ten może zrezygnować z nauki dopiero na koniec semestru lub roku i do tego czasu płacić czesne. Mało tego, student musi mieć w umowie zapewnienie, że jeśli zmieni się wysokość opłat za studia, to ma prawo zrezygnować z dalszej nauki bez żadnych konsekwencji. – Urząd nie kwestionuje prawa uczelni do podwyższenia czesnego, jednak w umowie musi znaleźć się informacja o możliwości rezygnacji w takim przypadku – wyjaśnia Małgorzata Cieloch, rzecznik prasowy UOKiK.

Musisz znać

O czym warto wiedzieć podpisując umowę z uczelnią? Przede wszystkim powinna ona określać zasady odpłatności za studia, w szczególności wysokość i termin uiszczania czesnego oraz innych opłat, m.in. za powtarzanie zajęć z powodu niezadowalających wyników w nauce czy za wydanie legitymacji studenckiej, indeksu oraz dyplomu ukończenia studiów, a także duplikatów tych dokumentów. W kontrakcie powinny zostać także doprecyzowane sytuacje, w których możliwe jest podwyższanie opłaty za studia – student powinien mieć wówczas prawo do wypowiedzenia umowy w każdym czasie. Ponadto przed podpisaniem umowy powinniśmy mieć możliwość zapoznania się z programem studiów oraz liczbą zajęć.

Warto wiedzieć, że przepisy te nie dotyczą wyłącznie nowych umów. Uczelnie mają obowiązek zmienić niekorzystne dla studentów przepisy także w umowach już podpisanych. A od 2006 roku każda uczelnia musi podpisywać umowy ze swoimi „płatnymi” studentami.

Jeśli masz wątpliwości czy umowa oferowana przez uczelnię nie narusza prawa zawsze możesz zwrócić się o bezpłatną poradę do miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów.

Sprawdź, co w świetle prawa jest klauzulą niedozwoloną w umowach edukacyjnych.