Na Chwaliszewie znów spłonie czarownica

Wyrok był jednogłośny – śmierć. Zaprowadzili kobietę na miejsce kaźni, przywiązali do pala, a następnie kat podpalił stos. Buchnęły płomienie. Ludzie wiwatowali. Taki był koniec czarownicy, która wyrządziła im tyle krzywdy...

Zobacz także: Wmurowanie aktu pod nowy gmach Biblioteki Raczyńskich

Tak mogła wyglądać scena sprzed dokładnie 500 lat, kiedy w miejscowości Chwaliszewo, która teraz jest najmniejszą dzielnicą Poznania, spalono na stosie – po raz pierwszy w Polsce – czarownicę. Wcześniej nie skazywano na tak okrutną mękę – wystarczyła obietnica podejrzanej o czary, że więcej się tym trudnić nie będzie. Jednak ta nieznana z imienia niewiasta widać musiała naprawdę zrobić wiele krzywdy, zatruwając kadzie z wodą wykorzystywane przez pobliskie browary.

To był rok 1511. Teraz, po 500 latach grupa młodych ludzi wpadła na pomysł, żeby wykorzystać tę datę i pod koniec września przygotować inscenizację procesu i palenia na stosie pierwszej czarownicy w Polsce.

– Idea zrodziła się stąd, że na zajęciach ze studentami musieliśmy przygotować szkoleniowy wniosek o dofinansowanie animacji historii i turystyki historycznej – opowiada Oleksiy Artyshuk, wykładowca UAM i przewodnik miejski. – Zaczął powstawać projekt inscenizacji i wniosek o jej dofinansowanie. Okazało się, że na uczelni istnieje Stowarzyszenie Edukacji i Odtwórstwa Historycznego „Aurea Tempora”, którego członkowie są też moimi studentami. I tak się zaczęło.
To było w listopadzie. Teraz jest znacznie więcej pomysłów, już nie tylko sama inscenizacja wydarzeń sprzed 500 lat.

– Oprócz samego procesu, który rozgrywałby się na Starym Rynku i spalenia na stosie (to już przygotowane byłoby na Chwaliszewie), chcielibyśmy także przygotować fabularyzowane zwiedzanie Poznania ukierunkowane na pikantne i krwawe historie miasta – mówi Tymoteusz Mysakowski, prezes Stowarzyszenia „Aurea Tempora”. – Przewodnicy mogliby oprowadzać w przebraniu, a jednocześnie po drodze rozgrywałyby się małe scenki. Dalej mamy projekt gry miejskiej.
Pomysłów jest bardzo wiele, projekt praktycznie gotowy, chęci i ludzie są, tylko jeszcze trzeba zebrać fundusze na stroje, oświetlenie i scenę, ochronę oraz efekty pirotechniczne, a nawet na stos drewna. Od pieniędzy będzie zależała skala i rozmach widowiska.

Piwo cenniejsze niż złoto

W 1511 roku na Chwaliszewie miał miejsce proces i zapadł pierwszy na ziemiach polskich wyrok kary śmierci dla czarownicy. Powodem było zatrucie przez nią kadzi z wodą, których używali browarnicy.

– Piwo było wówczas jedynym „bezpiecznym” napojem. Woda była z zarazkami, nie było zwyczaju jej gotowania – mówi Oleksiy Artyshuk. – Dlatego kto zatruwał złocisty trunek, był wrogiem numer 1. Źródła podają, że wówczas przeciętny Polak, wliczając niemowlaki i starców, wypijał średnio na głowę 3 litry tego napoju dziennie. Nie ma się więc co dziwić, że czarownica została skazana na śmierć.