Spoza miasta: Ile czekolady w czekoladzie? Z czego może zrobione być wino?

Statystyczny Polak wypija rocznie 2 litry wina i zjada 1,2 kg czekolady - wg danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny oraz Polbisco – Stowarzyszenia Polskich Producentów Wyrobów Czekoladowych i Cukierniczych przepisy unijne w szczegółowy sposób regulują kwestie związane z jakością handlową oraz oznakowaniem zarówno wyrobów winiarskich jak i czekoladowych oraz w polewie czekoladowej.

Regulacje wprowadzają m.in. definicje poszczególnych produktów czy obowiązek umieszczania na opakowaniu bądź etykiecie informacji o składzie oraz właściwej nazwie. Zgodnie z tym słowo wino – bez użycia dodatkowych określeń uzupełniających, jak np. wino z dzikiej róży, może być stosowane wyłącznie do alkoholu otrzymanego z winogron. Natomiast w czekoladzie powinniśmy znaleźć wyroby kakaowe, np. miazga kakaowa, kakao, tłuszcz kakaowy, i cukry, w tym nie mniej niż 35 proc. suchej masy kakaowej. Dla odróżnienia czekolada mleczna zawiera dodatkowo mleko lub produkty mleczne i już tylko nie mniej niż 25 proc. suchej masy kakaowej.

Wyroby czekoladowe i w polewie czekoladowej

Inspekcja Handlowała skontrolowała jakość i oznakowanie. Ocenie poddano 1851 partii, z czego zastrzeżenia dotyczyły 246 (13,3 proc.). Kontrolerzy IH, sprawdzając jakość, szczególną uwagę zwracali przede wszystkim na zawartość tłuszczu mlecznego oraz zamienników tłuszczu kakaowego. Weryfikowane również były deklaracje producentów dotyczące m.in. masy netto, zawartości tłuszczu ogółem, cukrów i białka. Najwięcej nieprawidłowości dotyczyło wykrycia, w trakcie badań laboratoryjnych, przekroczonego pięcioprocentowego limitu dozwolonych tłuszczów roślinnych stanowiących zamienniki tłuszczu kakaowego oraz obecności zamienników niezadeklarowanych.

Wśród wymogów odnoszących się do oznakowania warto wymienić obowiązek podawania m.in. na czekoladzie, czekoladzie mlecznej i do picia informacji o treści „masa kakaowa minimum …%” czy oprócz tłuszczu kakaowego zawiera tłuszcze roślinne. Nieprawidłowości stwierdzone przez IH dotyczyły przede wszystkim braku tych informacji, czy zastosowania nieodpowiedniej nazwy rodzajowej czekolady – producent podał nazwę „orzechy laskowe w czekoladzie”, ale zadeklarowany skład polewy odpowiadał czekoladzie mlecznej. Z kolei pojawiające się na opakowaniach owoce lub użycie ich określeń w nazwie nie zawsze oznaczało, że je tam znajdziemy. „banany w galaretce oblane gorzką czekoladą” w rzeczywistości nie zawierały bananów, w „czekoladzie nadziewanej z kawą i whisky” nie było kawy, zaś „biszkopty z galaretką w prawdziwej czekoladzie poziomkowej” zamiast poziomek miały sok jabłkowy i aromat.

Wyroby winiarskie

Kontrola dotyczyła przede wszystkim jakości. Zgodnie z przepisami unijnymi winem jest produkt otrzymywany wyłącznie z winogron. Stosowanie tego określenia w nazwach win uzyskanych w wyniku fermentacji innego owocu jest możliwe, ale tylko w połączeniu z nazwą użytego owocu np. wino z czarnego bzu. Sprawdzano również, czy pod chronioną nazwą pochodzenia i chronionym oznaczeniem geograficznym nie są oferowane produkty z fałszywymi oznaczeniami przy użyciu określeń takich jak "styl", "typ", "metoda".

Inspektorzy kontrolowali wina, wina owocowe, napoje winopodobne owocowe i winopochodne. Wśród skontrolowanych 1291 partii nieprawidłowości stwierdzono w przypadku 80 (6,2 proc.). Najwięcej zastrzeżeń dotyczyło zbyt wysokiej lub zbyt niskiej zawartości cukrów i obniżonej zawartości alkoholu. Z kolei nieprawidłowości w oznakowaniu polegały m.in. na stosowaniu wprowadzających w błąd określeń – użyto określenia "wino", podczas gdy był to napój winopochodny aromatyzowany (sangria) lub wino aromatyzowane (wermut) czy podaniu sprzecznych informacji o produkcie – importer deklarował wino czerwone, producent – białe.

Działania podjęte przez Inspekcję Handlową

W zależności od stwierdzonych nieprawidłowości wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej dopuszczają podjęcie dobrowolnych działań przez przedsiębiorców polegające na wycofaniu z obrotu wyrobów niewłaściwie oznaczonych, a także niezgodnych co do składu surowcowego, do momentu poprawy ich oznakowania. Większość kontrolowanych podejmowała takie działania. Ustalenia z przeprowadzonych kontroli dały IH podstawę do nałożenia 41 mandatów karnych, a także wydania 5 decyzji o nałożeniu kar pieniężnych na przedsiębiorców, którzy wprowadzili do obrotu produkty nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach lub deklarowanej przez producenta.