Wszystkie najważniejsze polskie obrazy w Poznaniu!

Przez dwa i pół miesiąca każdy, kto zechce obejrzeć dzieła Chełmońskiego, Chmielowskiego czy Witkiewicza powstałe w latach 70. i 80. XIX-wieku, w okresie działania Pracowni w hotelu Europejskim, musi trafić do Galerii Malarstwa i Rzeźby Muzeum Narodowego w Poznaniu. Po raz pierwszy w historii wszystkie te prace zebrano w jednym miejscu, a oprócz nich można zobaczyć także reprodukcje obrazów zaginionych lub zniszczonych.

Wystawa pokazuje twórczość czterech artystów, którzy między 1874 a 1883 rokiem wspólnie mieszkali i malowani w Pracowni w warszawskim hotelu Europejskim: Józefa Chełmońskiego, Stanisława Witkiewicza, Adama Chmielowskiego i Antoniego Piotrowskiego. Czterdzieści płócien to jednak tylko centralna część wystawy w poznańskim Muzeum Narodowym.  Poprzedza ją część nazwana „Prologiem” to prace artystów tworzących w Monachium.

- Obrazy Maksymiliana Gierymskiego i Józefa Brandta, stanowiły dla młodych wtedy Chmielowskiego, Chełmońskiego i Witkiewicza najważniejszy artystyczny punkt odniesienia – wyjaśnia Maria Gołąb, kurator poznańskiej wystawy.

W tym samym czasie w Monachium przebywał również Juliusz Kossak, którego wizja szlacheckiego świata silnie przemawiała do Chełmońskiego i Witkiewicza: zimowe polowania na saniach, zaprzęgi konne, samotne galopady jeźdźców.

W tej części wystawy możemy zobaczyć także reprodukcje w skali 1:1 dwóch prac, których poznańskiemu Muzeum Narodowemu nie udało się wypożyczyć z berlińskiej pinakoteki: „Pastuszka” Franza von Lenbacha i „Willi nad morzem” Arnolda Bocklina. Twórczość pierwszego z nich oddziaływała na Chmielowskiego, natomiast „Pastuszek” wydaje się być pierwowzorem „Babiego lata”.

- Jednocześnie w tej pierwszej przestrzeni pokazujemy kilka prac pochodzących z tamtego okresu: dwa małe obrazki Witkiewicza i kilka kompozycji monachijskich Chełmońskiego – dodaje kuratorka.

Po obejrzeniu monachijskiego prologu przechodzimy do części zatytułowanej „Pracownia i w jej kręgu”.

- Obrazy zostały wyeksponowane w trzech zespołach: najpierw prace Chmielowskiego, w centrum jest Chełmoński, a na skraju Stanisław Witkiewicz – opowiada Maria Gołąb. - Po drugiej stronie przedstawiamy prace Antoniego Piotrowskiego, który najkrócej był z Pracownią związany. Dlatego też został tak trochę wyizolowany od tej grupy trzech głównych jej lokatorów.

To, co zwraca uwagę, to nietypowy wydawałoby się sposób prezentacji obrazów – na wielkiej ścianie wiszą dosyć gęsto, jeden nad drugim. Okazuje się, że właśnie tak były pokazywane w czasach działania Pracowni w hotelu Europejskim.

- Tak były pokazywane w ówczesnych muzeach, tak też te obrazy wisiały w Zachęcie, gdzie trafiały bezpośrednio z Pracowni – dodaje Maria Gołąb.

Naprzeciwko wielkiej ściany z ekspozycją obrazów autorstwa trójki lokatorów Pracowni znajdujemy reprodukcje obrazów zaginionych. Te obrazy, które nie dotrwały do naszych czasów pokazywane są w formatach rzeczywistych, a bardzo często odtworzone zostały w oparciu o drzeworyty zamieszczane w ówczesnej prasie przy okazji recenzji wystąpień tych artystów w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. Znajdziemy tak także reprodukcje trzech istniejących obrazów, których nie udało się wypożyczyć na wystawę.

Kolejnym oddzielonym obszarem wystawy jest ekspozycja rysunków i akwarel czterech malarzy z Pracowni. Dzięki rysunkom możemy poznać różne etapy przygotowawczej pracy malarza – od studiów detalu i fragmentu kompozycji, po rozbudowane sceny.

Na koniec zwiedzania wystawy „Chełmoński, Chmielowski, Witkiewicz. Pracownia w hotelu Europejskim w Warszawie (1874-1883)” trafiamy do sali „Młodopolskie przetworzenia” - poświęconej obrazom inspirowanym pracami mieszkańców Pracowni. Dzieła Wyczółkowskiego, Fałata, Malczewskiego, Podkowińskiego, Lentza, Kędzierskiego, Malczewskiego czy Tetmajera pokazują związek i dialog między artystami, czasami młodszymi o całe pokolenie od malarzy z Pracowni.

We wszystkich przestrzeniach ekspozycji znajdują się wydruki „Czwórki” Chełmońskiego.
- I choć nie jest obraz namalowany bezpośrednio w Pracowni w Hotelu Europejskim, to wydaje się że jest to dzieło  wieńczące jeden z nurtów Chełmońskiego tam zapoczątkowanych – wyjaśnia Maria Gołąb. - Nie wypożyczyliśmy jej na wystawę ponieważ jest przygotowywana konserwatorsko do otwarcia Sukiennic w czerwcu tego roku, gdzie zawiśnie na jednej ze ścian.

Wystawę w poznańskim Muzeum Narodowym oglądać możemy do 6 czerwca. Uroczyste otwarcie wystawy w niedzielę, 21 marca. Wystawę można zwiedzać w godzinach pracy muzeum, tj. od wtorku do czwartku od 9 do 15, w piątki – 12-21 oraz w soboty i niedziele 11-18, za wyjątkiem: 2 kwietnia (Wielki Piątek) 10-16, 3 kwietnia (Wielka Sobota) i 4 kwietnia (Wielkanoc) – nieczynne, 30 kwietnia – 11-20, 1 maja – 10-16, 2 maja – 11-18, 3 maja – 10-16, 14 maja – 12-16, 15 maja (Noc Muzeów) – 17-1 oraz 16 maja – nieczynne.

Na wystawę obowiązują bilety wstępu w cenie 15 zł - normalny i 10 zł – ulgowy. Bilet upoważnia do zwiedzenia ekspozycji stałej muzeum.

Wystawie towarzyszy starannie wydany, bogato ilustrowany i obszerny katalog – album z opisem prac i twórczości Chełmońskiego, Chmielowskiego i Witkiewicza. Kosztuje 99 zł. Oprócz tego, na wystawie bezpłatnie można otrzymać książeczki-przewodniki „Cztery pory roku” autorstwa Piotra Szaradowskiego z zadaniami i ćwiczeniami dla dzieci pozwalającymi na aktywne zwiedzanie wystawy, programy oraz zakładki z krytycznymi opiniami XIX-wiecznej prasy na temat prezentowanych obrazów.