Dawna synagoga w Poznaniu popada w ruinę. Jest petycja o objęcie budynku ochroną

Nowa Synagoga została uroczyście otwarta 5 września 1907 roku. Budynek znajduje się na rogu ulic Wronieckiej i Stawnej w Poznaniu, przy Skwerze Rabina Akiwy Egera. Ostatnie modlitwy odbyły się tam we wrześniu 1939 roku. W czasie okupacji synagoga została przebudowana na kryty basen i ośrodek rehabilitacyjny dla żołnierzy Wehrmachtu.

Czytaj też: Tragiczna historia poznańskiej świątyni. Wyjątkowy obiekt popada w ruinę. Co stało się z Nową Synagogą w Poznaniu?

Budynek został zdewastowany – usunięto wszystkie gwiazdy Dawida, zniszczono wnętrze, rozebrano kopuły. Po wojnie dawna synagoga już nigdy nie odzyskała swojego wcześniejszego charakteru. W 2002 roku wróciła w ręce Gminy Żydowskiej w Poznaniu, ale aż do 2011 roku funkcjonowała jako miejska pływalnia. Ostatecznie została zamknięta i od tego czasu niewiele się w niej dzieje, a wspaniały niegdyś budynek coraz bardziej popada w ruinę.

Co jakiś czas pojawiały się i nadal pojawiają informacje o pomysłach na zagospodarowanie dawnego budynku synagogi, ale przywrócenie jej w pełni sakralnego charakteru nie wchodzi w grę, bo społeczność żydowska w Poznaniu jest zbyt mała. Gmina Żydowska planowała stworzyć tam Centrum Judaizmu i Dialogu, którego realizacja miała kosztować aż 50 mln zł.

W 2010 roku pojawił się pomysł, by dawna synagoga stała się małym hotelem z częścią modlitewną, innym razem mówiono o utworzeniu tam hotelu, Muzeum Żydów Poznania i Wielkopolski i Miejsca Sprawiedliwych wśród Narodów Świata im. Ireny Sendlerowej. Ostatecznie jednak Gmina Żydowska postanowiła sprzedać budynek. Jej właścicielem stał się prywatny inwestor. Według najnowszych planów w budynku dawnej synagogi miałyby powstać mieszkania.

Stowarzyszenie Łazęga Poznańska stworzyło petycję, pod którą podpisało się obecnie 750 osób.

- Budynek synagogalny do dziś imponuje swoją bryłą i porusza wstrząsającą historią. Mimo, że jest jednym z niewielu, jakże cennych świadectw materialnych istnienia dzielnicy żydowskiej w mieście i symbolem wielokulturowego Poznania, pozostaje zaniedbany, a przy tym – nie został nawet właściwie zabezpieczony. Historyczny i zabytkowy obiekt niszczeje. Jego pogarszający się stan techniczny sprawia, że budowla chyli się ku ruinie

– brzmi petycja.

Dalej czytamy: - Jako sygnatariusze niniejszego apelu wzywamy władze miejskie i wojewódzkie do kooperacji w tej sprawie oraz objęcia ochroną prawną i konserwatorską oraz nadzorem budowlanym niegdysiejszej synagogi. Liczymy na zobligowanie obecnego właściciela - inwestora do rzetelnego zabezpieczenia budynku celem zapobieżenia aktom wandalizmu, w tym ponownego podpalenia, aby zapobiec katastrofie budowlanej. Jeśli tego zbiorowego wysiłku nie podejmiemy, doprowadzimy tym samymi do zniknięcia historycznego obiektu z panoramy wielokulturowego Poznania

Ostatni incydent w dawnej synagodze miał miejsce w minioną niedzielę. Strażacy interweniowali w związku z płonącymi tam śmieciami.

- Jakiś czas temu mieliśmy spotkanie z architektem, który przedstawił koncepcję stworzenia mieszkań przez inwestora w tym miejscu. Sytuacja jest tu trudna planistycznie i przestrzennie. Być może apel Łazęgi poznańskiej o to, żeby państwo i samorząd podjęły jakieś działania pomoże w rewitalizacji budynku. Pytanie tylko, co można zrobić, skoro w tej chwili dawna synagoga jest własnością prywatną. Państwo musiałoby wykupić ten budynek, a pomysłów na zagospodarowanie tej przestrzeni, na pewno by nie brakowało! Ale wszystko rozchodzi się o pieniądze!

- zauważa radny Tomasz Dworek, zastępca przewodniczącego Rady Osiedla Stare Miasto.

I dodaje: - Jeżeli budynek zostałby unicestwiony na pewno byłaby to strata historyczno-kulturowa dla Poznania. A przypominam tylko, że bardzo często zdarzają się pożary zabytków, młynów na Starołęce czy Nadolniku albo „przypadkowe” wyburzenia…

Zapytaliśmy władze miasta, czy mają w planach podjęcie działań ratujących popadający w ruinę budynek.

- Budynek objęty jest ochroną konserwatorską jako element zespołu urbanistyczno-architektonicznego Starego Miasta w Poznaniu i został ujęty w Gminnej Ewidencji Zabytków dla Miasta Poznania

– wyjaśnia Jacek Maleszka, zastępcy dyrektora Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków UMP.

I dodaj: - Budynek jest własnością prywatną. Zgodnie z Ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, na właścicielu ciąży obowiązek właściwego utrzymania obiektu. W obiegu prawnym jest pozwolenie MKZ na przebudowę oraz zmianę sposobu użytkowania budynku pływalni na hotel.

Jak wskazuje Jacek Maleszka, „obecnie w Miejskiej Pracowni Urbanistycznej procedowany jest nowy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla Starego Miasta, obejmujący zachowanie budynku synagogi i regulujący kwestie jego adaptacji oraz zmiany sposobu użytkowania. W celu uzyskania szczegółowych informacji należałoby zwrócić się do MPU”.

Jesteś świadkiem ciekawego wydarzenia? Skontaktuj się z nami! Wyślij informację, zdjęcia lub film na adres: [email protected]