Gdzie się podziały poznańskie zwyczaje?

Wydaje się, że lokalne tradycje wielkanocne są w Poznaniu na wymarciu. Przynajmniej w świadomości młodych mieszkańców.

- Nie znamy żadnych wielkopolskich zwyczajów – stwierdzają Ewelina i Mateusz, licealiści. To samo mówi starszy od nich o kilka lat Wojtek. - Pisanki, święcone, Śmigus-Dyngus – wymienia tradycyjne elementy świąt. Bynajmniej nie typowo poznańskie, raczej - ogólnopolskie.

Także wśród poznaniaków w średnim wieku nie jest najlepiej z wiedzą o lokalnych zwyczajach świątecznych. - W Poznaniu mieszkam od zawsze i nie słyszałam o żadnych zwyczajach, które byłyby tylko wielkopolskie – mówi pani Renata, sprzedawczyni spod ronda Kaponiery.

Jak więc dawniej określano w Wielkopolsce Lany Poniedziałek i czym są tajemnicze kroszonki, żandary i barwinek? Oto krótka lekcja zwyczajów dla młodych poznaniaków:

Śmigus – Dyngus, czyli Lany Poniedziałek, to po wielkopolsku „polewaczka”, „oblewanka” lub „lejek”. A słowo „dyngus” nie oznacza bynajmniej bicia dziewcząt po nogach gałązkami jałowca czy palmą, a... wielkanocny okup (najczęściej jajka), mający uratować potencjalną „ofiarę” przed oblaniem wodą.

Słowo „żadnary” jest prawdopodobnie najlepiej znane mieszkańcom poznańskiej Ławicy. Oznacza ono bowiem przebierańców, wyruszających w wielkanocny poniedziałek na pochód przez tamtejsze osiedla i zbierających datki od mieszkańców. Przebierańcy wędrują po Ławicy do dziś, chociaż nie wyruszają, jak dawniej, z ławickiego kościoła.

Kroszonki zaś to po prostu kraszanki, czyli jaja malowane na jeden kolor. Barwinek służył niegdyś do zdobienia wielkopolskich świątecznych stołów – jest to kwitnąca na niebiesko roślina.

Większość poznaniaków jest jednak nieświadoma zwyczajów kultywowanych niegdyś w ich „małej ojczyźnie”. Może warto byłoby je odkurzyć? To nietrudne, a przecież poznańskie, co jak wiadomo znaczy: dobre!