O biskupach poznańskich i ich rządach chwalebnych

Dyecezyja poznańska rządem chwalebnym, godnością imion, wspaniałością czynów biskupów poznańskich zaszczycona

Poznańska kapituła katedralna nadal jednak pełniła ważną rolę kulturalną i intelektualną. Z kręgiem katedralnym wiążą się początki polskiego szkolnictwa (szkoła katedralna), piśmiennictwa i historiografii, oraz literatury polsko-łacińskiej; na Ostrowie powstały też pierwsze drukowane księgi. Kapituła finansowała stypendia dla studiujących kanoników i prałatów, a dwory biskupów o większych zainteresowaniach intelektualnych stawały się ośrodkami życia literackiego i muzycznego. Nie brak było wśród kościelnych dostojników znakomitych dyplomatów.

…biskup Boguchwał wraz ze swą kapitułą ustąpili nam grunty parafii św. Marcina i św. Wojciecha, na których postanowiliśmy założyć i lokować miasto

Lista wspaniałych czynów biskupów poznańskich jest długa.
W założeniu lewobrzeżnego miasta - Poznania nieoceniony udział miał biskup Boguchwał II (zmarł w 1253 r.), znany ze swej wiedzy, szerokich horyzontów i miłości do ksiąg. Wspaniały księgozbiór, który zebrał, zapisał w testamencie poznańskiemu kościołowi. Za jego czasów dokonano przebudowy prezbiterium katedry na wzór francuskich kościołów.
Skuteczny w zwalczaniu husytyzmu Andrzej Bniński (zmarł 1479) był świetnym administratorem i hojnym darczyńcą. Uposażył szkołę katedralną, za jego czasów powstała kolegiata Najświętszej Marii Panny. Ufundował też kaplicę św. Andrzeja w katedrze, w której znalazła się spiżowa płyta nagrobna biskupa, zamówiona we Flandrii.

Co znaleziono w grobach biskupich - fot. Piotr Walichnowski

W grobie tym oto spoczęły kości Uriela, / który był rodu swojego gwiazdą, co blaski rozsiewa

Szeroką działalność mecenasowską prowadził Uriel Górka (zmarł 1498) – generalny kolektor świętopietrza w Polsce. W sławnym zakładzie Vischerów w Norymberdze Uriel zamówił dla siebie i ojca Łukasza spiżowe płyty nagrobne – arcydzieła sztuki gotyckiej. Wywiezione przez Niemców w czasie II wojny odnalazły się długo po jej zakończeniu w …petersburskim Ermitażu i w 1990 r. powróciły do katedry.
Wśród postaci zasługujących na wzmiankę, choć nie biskupów, jest też Andrzej Grodzicki, kanonik, znakomity medyk, którego płyta nagrobna (dzieło miejscowych odlewników) także znajduje się w katedrze.

Co znaleziono w grobach biskupich - fot. Piotr Walichnowski

Godzi się zanotować spór czcigodnej kapituły poznańskiej ze znakomitą radą miejską i całym miastem…

Równowaga w stosunkach prawobrzeżnego Poznania z miastem za murami bywała chwiejna. Do kwestii spornych należały m.in. granice posiadłości czy rybołówstwo na Warcie. Czasem strony sięgały po „ostateczne” argumenty - kiedy w 1541 r. wybuchła na kapitulnym Chwaliszewie zaraza, starosta nakazał zamknięcie bram miejskich przed duchownymi i ich poddanymi. W odpowiedzi miasto zostało obłożone (nie po raz pierwszy zresztą) ekskomuniką.

O biskupie Janie Lubrańskim i jego następcach opowiemy w kolejnym tekście.

Daina Kolbuszewska

Zainteresował Cię ten temat? Chcesz wiedzieć więcej?
Bądź z nami!
** Prelekcja:9 maja (środa); g. 19; Cafe Misja (ul. Gołębia 2)Wycieczka:**12 maja (sobota); g. 12; spotkanie przy kościele NMP na Ostrowie Tumskim

Wstęp bezpłatny

Szczegółowe informacje na temat projektu Terra Incognita – odkryj Ostrów Tumski! Oraz materiały do pobrania na stronie internetowej Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT www.poznan.pl/trakt.

Terra Incognita - odkryj Ostrów Tumski! Serwis specjalny Serwis poświęcony projektowi Terra Incognita. Co miesiąc publikowane będą tu tematyczne artykuły przedstawiające największe wydarzenia i najciekawsze atrakcje Ostrowa Tumskiego.