Co zrobić, gdy złamiemy nogę?

Zimą wychodząc z domu musimy szczególnie uważać na śliskie schody, podesty, balkony, nieodśnieżone chodniki.
– Jeśli jesteśmy świadkami upadku innej osoby, powinniśmy podejść i zapytać, czy nie potrzebuje ona pomocy – mówi doktor Agnieszka Bujnowska, kierownik przychodni poznańskiego szpitala Med Polonia. – Nawet błaho wyglądający upadek może być groźny w skutkach.

Jeśli poszkodowany ma trudności ze wstaniem i odczuwa silny ból, musimy oszacować na ile niebezpieczny jest uraz. Po pierwsze należy ustalić, jak doszło do upadku, jak duża była siła, z jaką poszkodowany upadł oraz która część ciała została uszkodzona.

Jeśli stwierdzimy, że uraz jest poważny, rozległy, któraś z kończyn jest ułożona w sposób nienaturalny, widoczna jest rana głowy, pleców lub poszkodowany jest nieprzytomny wówczas nie powinniśmy takiej osoby przemieszczać. Należy niezwłocznie wezwać pogotowie dzwoniąc na numer 112 z telefonu komórkowego lub na 999 ze stacjonarnego. Czekając na pomoc należy zapewnić poszkodowanemu odpowiednią temperaturę (koc, kurtka) oraz bezpieczną pozycję ciała.

Pamiętajmy jednak, że nie przy wszystkich urazach potrzebna jest interwencja karetki. Pierwszej pomocy przy typowych stłuczeniach i złamaniach kończyn możemy udzielić sami, po czym pomóc poszkodowanemu dotrzeć na pogotowie.

– Należy unieruchomić uszkodzoną kończynę – mówi doktor Bujnowska. - Nie starajmy się jednak przywrócić kończynom ich fizjologicznego ustawienia. Nieodpowiednie działania w okolicy odłamów kostnych złamania mogą doprowadzić do uszkodzenia nerwów i naczyń. Do prowizorycznego unieruchomienia ręki lub nogi możemy użyć deseczki i bandaża lub szalika, albo zwyczajnie uszkodzoną rękę oprzeć na temblaku, zrobionym z chusty lub innego większego kawałka materiału – dodaje. W przypadku urazu głowy lub krwawienia z nosa, należy przyłożyć jałowy gazik lub czystą chusteczkę.

Wynikiem upadków mogą być też skręcenia lub zwichnięcia stawów. Jeśli ból w okolicy stawu narasta, pojawia się obrzęk, wówczas zawsze należy udać się na konsultację do chirurga lub ortopedy. Upadając, odruchowo podpieramy się ręką, co sprzyja złamaniom w okolicy nadgarstka oraz przedramienia. Te urazy często bagatelizujemy, zwłaszcza u dzieci, gdzie złamanie to może nie powodować przerwania ciągłości okostnej (tzw. złamanie zielonej gałązki).

Bardzo niebezpieczny może być również nagły upadek na pośladki, czego konsekwencją może być złamanie lub stłuczenie kości ogonowej, kompresyjne złamanie któregoś z trzonów kręgów lędźwiowych, a nawet uszkodzenia miednicy. Jeśli natomiast ruchomość kończyny jest zachowana, a pojawił się tylko miejscowy obrzęk z zasinieniem lub bez niego, to najprawdopodobniej mamy do czynienia ze stłuczeniem. Wówczas, aby złagodzić bolesność i obrzęk, możemy np. zrobić zimny okład. 

Pamiętajmy, że nie zawsze groźnie wyglądający upadek skutkuje dużym urazem. Natomiast zdarza się, że banalna sytuacja, np. niefortunny zeskok z krawężnika, doprowadza do złamania.

– Takie nagłe złamania przy delikatnym urazie, zwłaszcza u osób w średnim i starszym wieku, mogą być wynikiem osteoporozy, czyli choroby przebiegającej z postępującym ubytkiem masy kostnej i osłabieniem struktury przestrzennej kości – mówi doktor Bujnowska. – Każde złamanie u osoby w średnim i starszym wieku powinno być dzwonkiem alarmowym, przypominającym o konieczności wykonania badań pod kątem osteoporozy.

Jeśli złamiemy kończynę, a jesteśmy w grupie ryzyka – czyli mamy więcej niż 50 lat – to po zdjęciu opatrunku gipsowego należy koniecznie po konsultacji w poradni osteoporozy zrobić badania densytometryczne oraz badania krwi i moczu, które pozwolą określić poziom wapnia i fosforanów we krwi i moczu, jak i gęstość kości.  Wówczas, w przypadku uzyskania nieprawidłowych wyników, można wdrożyć leczenie odpowiednimi preparatami farmaceutycznymi, które pozwalają wzmocnić tkankę kostną i odbudować ich strukturę. 

Upadając zawsze czujemy ból, jednak bywa, że dopiero po pewnym czasie pojawiają się objawy takie, jak uciążliwy lub narastający ból, zasinienie, obrzęk. Nie należy więc czekać, aż „samo przejdzie”, tylko iść do lekarza, bo zaniedbania w tej materii mogą doprowadzić do poważnych powikłań, z trwałym upośledzeniem funkcji kończyn włącznie.

Jak rozpoznać objawy osteoporozy? Od kilku lat liczba osób cierpiących na osteoporozę regularnie się zwiększa – w obliczu tego faktu choroba kości stała się ważnym problemem społecznym. Warto poznać jej objawy, aby skutecznie się chronić i leczyć.