Grób Dąbrówki na Ostrowie Tumskim?

Odkryta na Ostrowie Tumskim i powstała w drugiej połowie X. wieku kaplica grodowa to prawdopodobnie najstarsza budowla sakralna wybudowana w ówczesnym państwie Mieszka I.

Tegoroczne wykopy to poszerzenie ubiegłorocznego terenu badań, podczas których w sposób jednoznaczny odsłonięto zarys kaplicy nieco innej niż te, które znamy z innych części Wielkopolski i które również pochodzą z wczesnego średniowiecza.

- Budowla ta odsłaniania jest przez nas stopniowo - mówi kierująca wykopaliskami prof. Hanna Koćka-Krenz. - Wyraźny sygnał jej obecności mieliśmy już w ubiegłym sezonie wykopaliskowym, w którym to odsłoniliśmy na południe od kościoła NMP w pewnym oddaleniu od tego kościoła przewróconą ścianę z zarysem okna o wyraźnie przedromańskiej konstrukcji. Z tego powodu jeszcze w ubiegłym roku rozpoczęliśmy wykop skierowany ku prezbiterium kościoła NMP, w którym odsłoniły się nam na półtorametrowej przestrzeni fragmenty fundamentów  zalegających na tej samej głębokości, co wcześniej już zbadane przez nas palatium.

Odkryta budowla prawdopodobnie nie została zbudowana na planie koła, tak jak na przykład poznańskie rotundy. To jednak, jak ostatecznie wyglądała kaplica, potwierdzi się dopiero w trakcie dalszych badań.

- Prawdopodobnie była to budowla o kwadratowej nawie – tłumaczy Hanna Koćka- Krenz. - Od wschodu do nawy przebiegała apsyda, gdzie mieścił się ołtarz, który, mimo że w stanie szczątkowym, jest wyraźnie widoczny w części apsydialnej. Myślę, że była to niewielka kaplica. Podejrzewamy, że mogła ona pomieścić Dąbrówkę, biskupa i jeszcze może dwóch kleryków towarzyszących tej pobożnej niewieście.

Odkrycie kaplicy, w której mogła modlić się żona Mieszka I, kryje za sobą kolejną tajemnicę. Przy średniowiecznych budowlach sakralnych często znajdowały się także groby władców. Poznańscy archeolodzy nie zaprzeczają, że w ruinach kaplicy może znajdować się grób czeskiej księżniczki, żony Mieszka I - Dąbrówki.

- Są to jedynie moje domysły, nie poparte jeszcze żadnymi dowodami - wyjaśnia profesor Koćka-Krenz. - Dąbrówka zmarła w 997 roku. W tym czasie poza odkrytą kaplicą pałacową nie było jeszcze ani Katedry Poznańskiej, ani Gnieźnieńskiej. W chwili jej śmierci do dyspozycji była właśnie ta kaplica. Są to oczywiście jedynie spekulacje nie poparte żadnymi źródłami, wydają się one jednak bardzo prawdopodobne.

Im głębiej w tajemnice spoczywające w ziemi, tym więcej wątpliwości.
- W odkrytej kaplicy znajduje się bardzo głęboki wkop, który zniszczył poziom użytkowy kaplicy - mówi profesor Hanna Koćka-Krenz. - Może on sugerować, że jeśli znajdował się w kaplicy grób Dąbrówki, został on otworzony i przeniesiony w inne miejsce.

Czy prace archeologiczne nie szkodzą zabytkowemu kościołowi?
- Przy wykopaliskach zachowujemy wszystkie reguły, które stosowaliśmy już wcześniej - wyjaśnia Koćka-Krenz. - Wykopy mają dopuszczalną szerokość i mimo że podchodzą pod ścianę kościoła nie schodzimy przy nich poniżej stopy fundamentu. Nie możemy więc zaszkodzić kościołowi i nigdy byśmy sobie na to nie pozwolili.

Jak twierdzi profesor Hanna Koćka-Krenz samo znalezisko ma ogromne znaczenie dla Poznania.
- Twierdziłam już wcześniej, że Poznań w X wieku wysuwał się na czoło wszystkich posiadłości piastowskich i mimo, że nie ma na to potwierdzenia w źródłach pisanych, to są na to dowody archeologiczne. W tym przypadku nie mówią dokumenty, ale mówią kamienie.