Wrzesień 1939. "Poznańscy" generałowie

Generał brygady Roman Abram urodził się we Lwowie 28 lutego 1891 roku, a zmarł w 1976 roku w Warszawie. Był doktorem prawa i umiejętności politycznych. Ukończył Oficerska Szkołę Kawalerii.

W czasie pierwszej wojny światowej walczył w armii austro-węgierskiej od 1914 do 1918 roku. Dosłużył się stopnia porucznika kawalerii. W trakcie wojny polsko-ukraińskiej stworzył oddział, nazywany później Straceńcami. To ten oddział zatknął polską flagę na lwowskim ratuszu. Awansował na rotmistrza (kapitana). Dowodził batalionem, pułkiem, grupą operacyjną.

W wojnie polsko-ukraińskiej brał udział w walkach o Przemyśl. Następnie walczył z bolszewikami, odnosząc wiele sukcesów. Ranny rotmistrz pod Chodaczkowem dowodził z noszy. Jego żołnierze zatrzymali konnicę Budionnego pod Zadwórzem. Bitwa ta nazwana została polskimi Termopilami.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości podpułkownik Roman Abram oddelegowany został na Gówny Śląsk, gdzie był pełnomocnikiem przy komisarzu Wojciechu Korfantym. Pod pseudonimem organizował dostawy broni i amunicji dla powstańców śląskich. Później między innymi dowodził 26 Pułkiem Ułanów w Baranowiczach, Brygadą Kawalerii "Toruń". W kwietniu 1937 roku został dowódcą Wielkopolskiej Brygady Kawalerii w Poznaniu.

W czasie kampanii wrześniowej generał Abram okazał się jedynym dowódcą związku taktycznego kawalerii, który nie przegrał żadnej bitwy czy potyczki. Więcej pod Brochowem i Sochaczewem przed jego oddziałami wycofały się dwie niemieckie dywizje - 4 Dywizja Pancerna i 2 Dywizja Lekka. Mianowany przez gen. Tadeusza Kutrzebę dowódcą Zbiorczej Brygady Kawalerii bronił stolicy do 28 września. Ciężko ranny trafił do szpitala, a stamtąd do niemieckiej niewoli. Więziony był między innymi na poznańskiej Cytadeli.

Zobacz też: Zdjęcia z 1939 roku

Generał brygady Edmund Knoll-Kownacki urodził się w 1891 roku w Pomiechówku, a zmarł w 1953 roku w Walii. Był synem Kazimierza i Marii baronówny von Eynatten. Jeszcze w trakcie studiów w Moskiewskim Instytucie Rolnictwa zdał egzamin oficerski. Po ukończeniu nauki już jako inspektor hodowli w Centralnym Towarzystwie Rolniczym w Warszawie wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich i odbył szkolenie.

Po wybuchu I wojny światowej został mianowany dowódcą plutonu w 2 Batalionie Strzelców, a potem pełnił służbę w 1 Szwadronie Ułanów rotmistrza Władysława Beliny-Prażmowskiego. Zorganizował i dowodził dowodził baterią konną 1 Pułku Artylerii. Po odmowie złożenia przysięgi na wierność cesarzowi został internowany.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Edmund Knoll-Kownacki zorganizował i dowodził Szkołą Podchorążych Artylerii w Poznaniu. W czasie wojny polsko-bolszewickiej powrócił na front. Dowodził I Brygadą Artylerii Legionów, a następnie - 1Brygadą Piechoty. Odznaczony został krzyżem Virtuti Militari. W okresie międzywojennym był między innymi szefem Artylerii i Służby Uzbrojenia Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu.

W czasie II wojny światowej generał brygady Edmund Knoll-Kownacki dowodził grupą operacyjną własnego imienia w składzie Armii "Poznań" **, która stanowiła główne siły uderzeniowe w bitwie nad Bzurą. Przedarł się do Warszawy. Po kapitulacji dostał się do niewoli.

Zobacz też: Wrzesień 1939 w obiektywie niemieckich fotografów

Generał dywizji Tadeusz Kutrzeba urodził się w 1886 roku w Krakowie, a zmarł w 1947 roku w Londynie. Był synem kapitana armii austriackiej. Ukończył Wojskową Akademię Techniczną w Mödling z wynikiem celującym. Z kolei w Akademii Sztabu Generalnego w Wiedniu i ukończył wyższy kurs inżynierii. Karierę w jednostkach wojskowych rozpoczął jako podporucznik saper. W Sarajewie był nie tylko świadkiem zamachu na arcyksięcia Ferdynanda, ale także autorem projektu umocnień na pograniczu czarnogórskim.

Po zakończeniu I wojny światowej kapitan Tadeusz Kutrzeba zrzucił austriacki mundur i rozpoczął służbę w Wojsku Polskim. Skierowany został do do pracy w Oddziale I Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa WP. Rozpoczął karierę sztabowca. Został najpierw szefem sztabu 1 Dywizji Piechoty Legionów, a potem - Grupy Operacyjnej gen. Edwarda Rydza-Śmigłego.

Tadeusz Kutrzeba jako szef sztabu 3 Armii uczestniczył w wyprawie wojsk polskich na Kijów. Podczas odwrotu pełnił funkcję szefa sztabu Frontu Południowo-Wschodniego. W trakcie bitwy warszawskiej kierował początkowo sztabem Frontu Środkowego, a następnie został szefem sztabu nowo utworzonej 2 Armii.

W okresie Tadeusz Kutrzeba uczestniczył niemal we wszystkich przedsięwzięciach sztabowych, związanych z obroną kraju i planowaniem strategicznym. w 1926 roku objął stanowisko zastępy Szefa sztabu Generalnego. W roku następnym został awansowany na stopień generała brygady ze starszeństwem.

Tadeusz Kutrzeba w marcu 1939 roku został generałem dywizji i dowódcą Armii "Poznań". Podczas kampanii wrześniowej nad Bzurą dowodził połączonymi armiami "Poznań" i "Pomorze", które realizowały opracowany przez niego manewr zaczepny. W Warszawie, do której przebił się z resztkami wojsk, między innymi prowadził rozmowy kapitulacyjne. Końca wojny doczekał w obozach jenieckich.

Zobacz też: Wrzesień 1939. Wkroczenie wojsk niemieckich do Poznania [ZDJĘCIA, FILM]

Generał brygady Franciszek Wład urodził się w 1888 w Otynii, a zmarł w 1939 roku w gajówce Januszew. Na wojskową ścieżkę kariery wstąpił jeszcze przed wybuchem I wojny światowej. W armii austro-węgierskiej dosłużył się stopnia kapitana. Zasłynął ucieczką z niewoli na Syberii i powrotem co cesarsko-królewskiej armii w roku 1916.

Służbę w Wojsku Polskim rozpoczął razem z Tadeuszem Kutrzebą w 1918 roku. Przydzielony został do Sztabu Generalnego. W czasie wojny polsko-bolszewickiej służył na różnych stanowiskach sztabowych. W latach 1919-21 studiował we francuskiej Wyższej Szkole Wojennej w Paryżu.

W okresie międzywojennym był między innymi dowódcą 1 Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu, 25 Dywizji Piechoty w Kaliszu, 14 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty w Poznaniu. We wrześniu 1939 dowodził 14 DP w składzie Armii „Poznań”. W czasie przebijania się przez Bzurę został ciężko ranny w głowę. Zmarł z ran.

Generał Franciszek Seweryn Wład w 2008 roku został patronem Szkoły Podoficerskiej Wojsk Lądowych w Poznaniu.

Zobacz też: Wrzesień 1939. Naloty niemieckiego lotnictwa na Poznań

Skomentuj:

Wrzesień 1939. "Poznańscy" generałowie